xiē zǐ zhèng mò tóng dàn lái ér shàng, yún xiǎo shēng xìng zhào míng è zì tiān yì, zhèng zhōu rén yě.
楔子(正末同旦、俫儿上，云)小生姓赵名鄂字天翼，郑州人也。
dí qīn de sān kǒu ér jiā shǔ, dà sǎo lǐ shì, hái ér fú tóng, nián qī suì yě.
嫡亲的三口儿家属，大嫂李氏，孩儿福童，年七岁也。
qù suì cuān guò juǎn zi, xiǎo shēng zào wù dī, bì le xuǎn chǎng, zài zhuàng yuán diàn zhōng xiū xí yī nián.
去岁撺过卷子，小生造物低，闭了选场，在状元店中修习一年。
jīn nián chūn bǎng dòng, què qù yìng jǔ qù.
今年春榜动，却去应举去。
zài zhè diàn zhōng zhù le xǔ duō shí, fáng qián dōu shǎo xià tā de, kě zěn shēng shì hǎo?
在这店中住了许多时，房钱都少下他的，可怎生是好？
diàn xiǎo èr shàng jiào mén kē, yún kāi mén!
(店小二上叫门科，云)开门！
kāi mén!
开门！
dàn yún wǒ kāi le zhè mén.
(旦云)我开了这门。
gē ge zuò shèn me?
哥哥做甚么？
diàn xiǎo èr yún xiù cái, kàn nǐ zhè děng yě bù néng gòu fā jī.
(店小二云)秀才，看你这等也不能够发迹。
sǎo sǎo, nǐ wèn tā yào zhǐ xiū shū, jiǎn zhe nà guān yuán dà hù cái zhǔ, bié jià yí gè, wǒ yǔ nǐ zuò méi rén.
嫂嫂，你问他要纸休书，拣着那官员大户财主，别嫁一个，我与你做媒人。
dàn yún gē ge, wǒ xīn lǐ yě shì zhè bān shuō.
(旦云)哥哥，我心里也是这般说。
zhào è, nǐ tīng de me, xiǎo èr gē yào fáng sù fàn qián lī, wǒ jiāng shèn me yǔ tā?
赵鄂，你听的么，小二哥要房宿饭钱哩，我将甚么与他？
nǐ zé shì bù kěn shàng cháo qiú guān yìng jǔ qù!
你则是不肯上朝求官应举去！
dé le guān, wǒ biàn shì fū rén lī!
得了官，我便是夫人哩！
lái ér yún diē diē, wǒ dù lǐ jī le yě.
(俫儿云)爹爹，我肚里饥了也。
dàn yún nǐ yě yǎng huó bù de wǒ, jiāng xiū shū lái!
(旦云)你也养活不的我，将休书来！
diàn xiǎo èr yún jiāng fáng qián lái!
(店小二云)将房钱来！
zhèng mò yún wǒ zé jīn rì qiú guān yìng jǔ qù, wǒ wèi guān, nǐ biàn shì fū rén lī.
(正末云)我则今日求官应举去，我为官，你便是夫人哩。
dàn yún wǒ děng zhe fū rén lī.
(旦云)我等着夫人哩。
diàn xiǎo èr yún xiù cái, nǐ ruò dé le guān, wǒ biàn zhǔn bèi zhe guǒ hé jiǔ ér, yǔ nǐ guà hóng.
(店小二云)秀才，你若得了官，我便准备着果盒酒儿，与你挂红。
zhèng mò yún wǒ ruò bù dé guān, wǒ yě bù huí lái.
(正末云)我若不得官，我也不回来。
chàng xiān lǚ shǎng huā shí shǒu zhe zhè sān chǐ yíng chuāng shí shù chūn, biàn dài yào qiān zhàng lóng mén yī tiào shēn.
(唱)【仙吕】【赏花时】守着这三尺萤窗十数春，便待要千丈龙门一跳身。
jì shēng zhǎng zài rén lún, gǒu yě yǒu sān shēng kāng fēn, kuàng dào shì wǒ wéi rén.
既生长在人伦，狗也有三升糠分，况道是我为人。
yāo wǒ bù xìn nán ér yī shì pín, nǐ xiū wàng le fū qī bǎi yè ēn.
【幺】我不信男儿一世贫，你休忘了夫妻百夜恩。
wǒ lǐ huì qīng xiàng chū hán mén, nǐ zhǔn bèi zuò fū rén xiàn jūn, shí liè dǐng, wò zhòng yīn.
我理会卿相出寒门，你准备做夫人县君，食列鼎，卧重裀。
xià diàn xiǎo èr yún rú hé?
(下)(店小二云)如何？
bú shì dù fā tā, tā bù kěn yìng jǔ qù.
不是妒发他，他不肯应举去。
dàn yún xiù cái qù le yě.
(旦云)秀才去了也。
wǒ yǎn guān jīng jié qí, ěr tīng hǎo xiāo xī.
我眼观旌节旗，耳听好消息。
tóng xià dì yī zhé diàn xiǎo èr tóng dàn shàng kē diàn xiǎo èr yún wǒ qià cái jiē shì qù lái, shuō dào zhào xiù cái dé le tóu míng zhuàng yuán, zuò le guān yě.
(同下)第一折(店小二同旦上科)(店小二云)我恰才街市去来，说道赵秀才得了头名状元，做了官也。
ǎn jiā lǐ bié wú shén zhí qián wù jiàn, zhǐ yǒu xí fù chuān de yī tiáo qún zi, wǒ dāng yī píng ér jiǔ, qù nà cháo mén wài děng zhe, yǔ tā qìng hè qù zhě.
俺家里别无甚值钱物件，止有媳妇穿的一条裙子，我当一瓶儿酒，去那朝门外等着，与他庆贺去者。
xià dàn yún jīn rì shuí xiǎng ǎn xiù cái zhēn gè dé guān yě.
(下)(旦云)今日谁想俺秀才真个得官也。
wǒ yǐn zháo hái ér kàn nà xiù cái, zǒu yī zāo qù.
我引着孩儿看那秀才，走一遭去。
xià diàn tóu guān shàng, yún lóng lóu fèng gé jiǔ zhòng chéng, xīn zhù shā dī zǎi xiàng xíng.
(下)(殿头官上，云)龙楼凤阁九重城，新筑沙堤宰相行。
wǒ guì wǒ róng jūn mò xiàn, shí nián qián shì yī shū shēng.
我贵我荣君莫羡，十年前是一书生。
xiǎo guān diàn tóu guān shì yě.
小官殿头官是也。
fèng dà rén de mìng, jīn chūn yǒu gè tóu míng zhuàng yuán, xìng zhào míng è zì tiān yì, zǎo cháo shī yí luò jiǎn, fèng shèng rén mìng, xuē le tā xuē hù lán páo, gǎn chū qù wèi shù mín bǎi xìng.
奉大人的命，今春有个头名状元，姓赵名鄂字天翼，早朝失仪落简，奉圣人命，削了他靴笏襕袍，赶出去为庶民百姓。
zuǒ yòu de, nǐ yǔ wǒ huàn zhào è lái zhě.
左右的，你与我唤赵鹗来者。
zhèng mò shàng, yún xiǎo shēng zhào è.
(正末上，云)小生赵鹗。
yī jǔ zhuàng yuán jí dì, zài dan chi nèi xiè ēn, bù xiǎng shī yí luò jiǎn.
一举状元及第，在丹墀内谢恩，不想失仪落简。
jīn rì zài dài lòu yuàn tīng hòu, dà rén hū huàn, bù zhī wèi hé?
今日在待漏院听候，大人呼唤，不知为何？
xū suǒ zǒu yī zāo qù.
须索走一遭去。
chàng xiān lǚ diǎn jiàng chún dào dōng lái fēng xuě chái fēi, dào chūn lái pò chuāng xì yǔ, qín shū shī.
(唱)【仙吕】【点绛唇】到冬来风雪柴扉，到春来破窗细雨，琴书湿。
shì zhè bān rěn lěng dān jī, wǒ zi suǒ zhǎng shòu qī ér qì.
似这般忍冷担饥，我子索长受妻儿气。
hùn jiāng lóng zǎo zé lún lái dào yóu jiē sān rì, bù wǎng le hán chuāng shí lēi kǔ gōng xí.
【混江龙】早则轮来到游街三日，不枉了寒窗十勒苦攻习。
tóu zhí shàng dǎ yī lún zào gài, mǎ tóu shàng liè liǎng xíng zhū yī.
头直上打一轮皂盖，马头上列两行朱衣。
píng zhe wǒ qī bù cái wèi jí dì cè, wǔ yán shī zuò shàng tiān tī, jīn rì cái dé wén zhāng jì.
凭着我七步才为及第策，五言诗作上天梯，今日才得文章济。
wǒ rú jīn tuō bái huàn lǜ, guà zǐ chuān fēi.
我如今脱白换绿，挂紫穿绯。
yún kě zǎo lái dào yě, wǒ jiàn dà rén qù.
(云)可早来到也，我见大人去。
zhāng qiān bào fù qù, dào zhuàng yuán lái le yě.
张千报复去，道状元来了也。
bào kē diàn yún zhe tā guò lái.
(报科)(殿云)着他过来。
zhāng qiān lǐ huì de, zhe nǐ guò qù lī.
(张千)理会的，着你过去哩。
zhèng mò jiàn kē diàn yún wéi nǐ zǎo jiān xiè ēn, shī yí luò jiǎn, shèng rén de mìng, zhe nǐ nà xià xuē hù lán páo, wèi mín jiā qù.
(正末见科)(殿云)为你早间谢恩，失仪落简，圣人的命，着你纳下靴笏襕袍，为民家去。
běn shì hán rú, zěn xiāo de guān lù?
本是寒儒，怎消得官禄？
chū qù bà.
出去罢。
zhèng mò yún wǒ hǎo fú báo yě.
(正末云)我好福薄也。
chàng yóu hú lú tā dào wǒ yuán shì hán mén yī bù yī, wǒ zěn shēng xiāo shòu?
(唱)【油葫芦】他道我原是寒门一布衣，我怎生消受？
tóu zhì de shí nián shēn dào fèng huáng chí, zhī tā mó le jǐ dìng wū lóng mò, zhī tā huài le duō shǎo shuāng háo bǐ?
投至的十年身到凤凰池，知他磨了几锭乌龙墨，知他坏了多少霜毫笔？
bù fù néng qià zuò guān, méi chuāi de bà le zhí.
不付能恰做官，没揣的罢了职。
ruò shì bái yī huí dào ǎn jiā xiāng nèi, zěn jiàn wǒ tóng xué yè, zhòng xiāng zhī!
若是白衣回到俺家乡内，怎见我同学业，众相知！
yún jiào rén dào zhào è dé le guān, kě zěn shēng yòu bō luò le?
(云)教人道赵鹗得了官，可怎生又剥落了？
chàng tiān xià lè wǒ kě shén jīn bǎng wú míng shì bù guī, zhēng nài wén qí fú bù qí.
(唱)【天下乐】我可甚金榜无名誓不归，争奈文齐福不齐。
xué le èr shí nián, zé dé bàn shà ér xiǎng fù guì.
学了二十年，则得半霎儿享富贵。
qù gōng míng sǔn zhǐ bān xiū, kàn róng huá zhǎ yǎn bān jí, gèng jí rú nán kē yī mèng lǐ.
觑功名笋指般休，看荣华眨眼般疾，更疾如南柯一梦里。
diàn yún wù nà zhào è, wèi nǐ shī yí luò jiǎn, běn dāng jiàn zuì.
(殿云)兀那赵鹗，为你失仪落简，本当见罪。
shèng rén jiàn nǐ wén zhāng, ráo nǐ sǐ zuì, yuán jí wèi mín.
圣人见你文章，饶你死罪，原籍为民。
nǐ tīng zhě: wén zhāng guān shì zhōng gāo kuí, zhēng nài wén qí fú bù qí.
你听者：文章冠世中高魁，争奈文齐福不齐。
cái méng yǔ lù bō guān zhí, yī jiù zhōng yuán yī bù yī.
才蒙雨露剥官职，依旧中原一布衣。
xià zhèng mò yún wǒ chū de zhè cháo mén lái, zěn jiào wǒ bù fán nǎo!
(下)(正末云)我出的这朝门来，怎教我不烦恼！
āi, zhào è yě, nǐ hǎo mìng jiǎn fú báo, fù néng dé le guān xiè ēn, yòu shī yí luò jiān, zé shì wǒ mìng qióng bù hé zuò guān?
哎，赵鹗也，你好命蹇福薄，付能得了官谢恩，又失仪落间，则是我命穷不合做官？
chàng né zhā lìng shì zhè bān fā zhì qì, rú guǎn níng gē xí
(唱)【哪吒令】似这般发志气，如管宁割席；
wǒ kàn shū, rú kuāng héng záo bì
我看书，如匡衡凿壁；
wǒ shòu pín, rú hán xìn qǐ shí.
我受贫，如韩信乞食。
wǒ xiǎng zhè xiǎo rén rú, ér cáo bèi, nà yí gè kěn jiàn xián sī qí.
我想这小人儒，儿曹辈，那一个肯见贤思齐。
yún xiǎo shēng mìng zhǐ nèn bān kǔ yě!
(云)小生命只恁般苦也！
chàng què tà zhī qià tuō xià zǐ luó yī, yòu chuān shang jiù luó yī, yuǎn yuǎn ér lái, què bù yàng yàng ér guī.
(唱)【鹊踏枝】恰脱下紫罗衣，又穿上旧罗衣，远远而来，却不怏怏而归。
hǎo yī sì jiāng yān mèng bǐ, yún wǒ dào jiā zhōng, hún jiā wèn dào: nǐ dé guān yě?
好一似江淹梦笔，(云)我到家中，浑家问道：你得官也？
chàng wǒ dī liū zhe yí gè xiū qī.
(唱)我滴溜着一个休妻。
jì shēng cǎo pǔ tiān xià xí rú shì, xué yè de.
【寄生草】普天下习儒士，学业的。
qī pǐn bā pǐn, zhǐ wàng gōng míng suì
七品八品，指望功名遂；
qiān rén wàn rén, dōu xiǎng shī shū jì
千人万人，都想诗书济；
shí fān jiǔ fān, bù dé wén zhāng lì.
十番九番，不得文章力。
cóng pán gǔ wáng méi yí gè fù shū shēng, zhī tā kǒng fū zǐ, yǒu duō shǎo qióng tú dì.
从盘古王没一个富书生，知他孔夫子，有多少穷徒弟。
yún wǒ qiě huí diàn zhōng qù.
(云)我且回店中去。
diàn xiǎo èr xié jiǔ shàng, yún zì jiā diàn xiǎo èr.
(店小二携酒上，云)自家店小二。
tīng de zhào xiù cái dé le guān, wǒ bǎ xí fù qún ér dāng le yī píng jiǔ, děng zhe yǔ tā dì yī bēi.
听的赵秀才得了官，我把媳妇裙儿当了一瓶酒，等着与他递一杯。
zhèng mò yún wǒ lái le yě.
(正末云)我来了也。
diàn xiǎo èr yún nǐ xǐ yě, dé le guān yě!
(店小二云)你喜也，得了官也！
zhèng mò yún yī yán nán jìn.
(正末云)一言难尽。
wǒ zhōng le zhuàng yuán, qià cái xiè ēn, dāng diàn shī yí luò jiǎn, bǎ wǒ cù xià.
我中了状元，恰才谢恩，当殿失仪落简，把我簇下。
dài bǎ wǒ cì sǐ, dào wǒ hǎo wén zhāng, wǎng kě xī le, miǎn le wǒ sǐ, nà xià xuē hù lán páo, bō xuē le guān, wèi mín le.
待把我赐死，道我好文章，枉可惜了，免了我死，纳下靴笏襕袍，剥削了官，为民了。
diàn xiǎo èr yún wǒ jiā lǐ méi shèn me, bǎ ǎn xí fù qún ér dāng le yī píng jiǔ, qìng hè nǐ, rú jīn yòu bù dé guān, kě zěn le?
(店小二云)我家里没甚么，把俺媳妇裙儿当了一瓶酒，庆贺你，如今又不得官，可怎了？
hái fáng qián lái!
还房钱来！
zhèng mò yún zhè fáng qián yòu wèn wǒ yào, rú zhī nài hé?
(正末云)这房钱又问我要，如之奈何？
chàng jīn zhǎn ér nǐ dào nǐ diǎn le mǎn shēn yī, wǒ jiǎo le yī shēn kuī, xiǎng wǒ nà xū míng wǎng shàng dēng kē jì.
(唱)【金盏儿】你道你典了满身衣，我搅了一身亏，想我那虚名枉上登科记。
yún xiǎo èr gē, nǐ hǎo qiáo, tīng de dé le guān, jiù mǎi jiǔ xiāng hè
(云)小二哥，你好乔，听的得了官，就买酒相贺；
tīng de bō luò le guān zhí, jiù suǒ yào fáng qián.
听的剥落了官职，就索要房钱。
chàng nǐ què biàn pān gāo jiē guì, jiào wǒ xiào, diàn dōu zhī.
(唱)你却便攀高接贵，教我笑，店都知。
wǒ dé guān yě, xiāng qìng xiāng hè, bō luò le yě, bù zhuī suí!
我得官也，相庆相贺，剥落了也，不追随！
zhèng shì shì qíng kàn lěng nuǎn, rén miàn zhú gāo dī.
正是世情看冷暖，人面逐高低。
dàn yǐn lái ér shàng, yún tīng de zhào è dé le guān yě, wǒ shì kàn qù zé gè.
(旦引俫儿上，云)听的赵鹗得了官也，我试看去则个。
zuò jiàn kē, yún zhào è dé le guān yě?
(做见科，云)赵鹗得了官也？
zhèng mò bù yán kē dàn yún zěn shēng bù yán yǔ, kě shì jí dì yě bù céng jí dì?
(正末不言科)(旦云)怎生不言语，可是及第也不曾及第？
zhèng mò chàng zuì zhōng tiān nǐ dào wǒ jí dì yě bù jí dì, wǒ dài zhī chí zěn zhī chí?
(正末唱)【醉中天】你道我及第也不及第，我待支持怎支持？
nǐ kě bù guān jiàn róng yán biàn dé zhī, yǒu shén me bù jiě qí zhòng yì.
你可不观见容颜便得知，有什么不解其中意。
tā qù le wǒ qióng shēn fèn, shuō gè shèn de
他觑了我穷身分，说个甚的；
yòu méi yǒu jīn guān xiá pèi, zé zhe zěn zhī wú nà yī zhǐ xiū lí.
又没有金冠霞帔，则着怎支吾那一纸休离。
dàn yún nǐ zhè děng mú yàng, hái bù yǔ wǒ xiū shū?
(旦云)你这等模样，还不与我休书？
kuài jiāng xiū shū lái!
快将休书来！
lái ér yún diē diē, wǒ dù lǐ jī le yě!
(俫儿云)爹爹，我肚里饥了也！
wǒ yě bù gēn nǐ le.
我也不跟你了。
diàn xiǎo èr yún hái wǒ fáng qián lái.
(店小二云)还我房钱来。
zhèng mò chàng hòu tíng huā ruò shì róng huá hòu chǒu fù suí, jī hán hòu qīn zǐ lí.
(正末唱)【后庭花】若是荣华后丑妇随，饥寒后亲子离。
wǒ qiě bù wèn xián fū jiǒng sāng xīn fù, wǒ zé dǎ zhè hèn diē qióng wǔ nì zéi.
我且不问嫌夫窘桑新妇，我则打这恨爹穷忤逆贼。
zé yào gè dōng xī, bù kěn yī jiā yī jì, shuǐ jí yú, yú jí shuǐ.
则要各东西，不肯一家一计，水藉鱼，鱼藉水。
dàn yún nǐ bù tóu tuō gè rén, tǎo xiē yī shí, zěn shēng dù rì!
(旦云)你不投托个人，讨些衣食，怎生度日！
zhèng mò chàng jīn zhǎn ér rú jīn děng tǎo rén yī, shì bō le shēn shàng yī zhāng pí.
(正末唱)【金盏儿】如今等讨人衣，似剥了身上一张皮。
shuí xiǎng sì hǎi zhī nèi jiē xiōng dì, jiān cháo tíng zhòng jǔ wǎng cuò zhū zhí.
谁想四海之内皆兄弟，兼朝廷中举枉错诸直。
zhǐ yún zhōng yàn wèi shàn zhuàn, lāo shuǐ zhōng yuè mì yī shí.
指云中雁为膳馔，捞水中月觅衣食。
rú tóu lǚ xiān shēng fǎng gù yǒu, shì xún wú wén zhèng shuò xiāng zhī.
如投吕先生访故友，似寻吴文政搠相知。
yún diàn xiǎo èr gē, nǐ bù zhī nà gòng yuàn lǐ shì guān, tā zé shì jì zhe wǒ nà zhuàng yuán lī!
(云)店小二哥，你不知那贡院里试官，他则是寄着我那状元哩！
wǒ zài zhuàng yuán diàn zhōng xiū xí, děng lái nián yī jiù yìng jǔ.
我在状元店中修习，等来年依旧应举。
ruò dé le guān ā, nà qí jiān hái nǐ fáng qián.
若得了官呵，那其间还你房钱。
diàn xiǎo èr yún ruò shì zhè děng ā, zhǐ mò bǐ yàn wǒ quán guǎn.
(店小二云)若是这等呵，纸墨笔砚我全管。
dàn yún yǎn xià wú yòng dù, zěn shēng shì le?
(旦云)眼下无用度，怎生是了？
zhèng mò yún nǐ zǐ mǔ xiū áo jiān, wǒ dào lái zhāo yī rì, xiàng zhōu qiáo shàng tí bǐ mài shī, ruò mài xiē qián, yǎng huó nǐ
(正末云)你子母休熬煎，我到来朝一日，向周桥上题笔卖诗，若卖些钱，养活你；
ruò mài bù de, zài zuò jì jiào.
若卖不的，再做计较。
dàn yún zhè děng shuō yě shǐ de.
(旦云)这等说也使的。
zhèng mò chàng zhuàn shā wǒ mài dé èr wén qián, dí dé yī shēng mǐ, gòu yǎng huó hái ér gòng nǐ.
(正末唱)【赚煞】我卖得二文钱，籴得一升米，够养活孩儿共你。
píng zhe wǒ duān yàn wén zhāng zhǐ mò bǐ, chī de shì dàn fàn huáng jī.
凭着我端砚文章纸墨笔，吃的是淡饭黄齑。
wǒ guà zhāo pái zhǐ wàn wù wèi tí, xiě zhe dào yín shī huán zhōng zhàn le dì yī.
我挂招牌指万物为题，写着道吟诗寰中占了第一。
gèng xiě zhe céng dan chi lì dì, zài jīn mén chū rù, jiào rén dào qióng shū shēng yóu zì shuō bīng jī.
更写着曾丹墀立地，在金门出入，教人道穷书生犹自说兵机。
xià dàn yún xiǎo èr gē, zhǐ shì duō lèi nǐ.
(下)(旦云)小二哥，只是多累你。
míng rì zhào è dàn mài xiē xiǎo qián chāo, xiān hái nǐ fáng qián.
明日赵鹗但卖些小钱钞，先还你房钱。
diàn xiǎo èr yún sǎo sǎo, zán qiě huí diàn zhōng qù lái.
(店小二云)嫂嫂，咱且回店中去来。
tóng xià dì èr zhé zhèng mò shàng, yún xiǎo shēng zhào è, lái dào zhè zhōu qiáo shàng.
(同下)第二折(正末上，云)小生赵鹗，来到这周桥上。
lái lái wǎng wǎng, rén chóu wù ráng, bù zhī qí shù.
来来往往，人稠物穰，不知其数。
xiàng zhè lǐ mài shī, mài dé xiē qián, yǔ ǎn nà hún jiā pán chán, ǎn hún jiā biàn wú yán yǔ
向这里卖诗，卖得些钱，与俺那浑家盘缠，俺浑家便无言语；
ruò shì mài bù de shī, mì bù de qián, ǎn hún jiā yī chǎng áo jiān, zěn shēng zhī wú yě ā!
若是卖不的诗，觅不的钱，俺浑家一场熬煎，怎生支吾也呵！
chàng zhōng lǚ fěn dié ér piān bié rén píng bù qīng xiāo, lún dào wǒ bèi fān shēn yǔ mén yī tiào, hǎo xià fān de jí xuē hù lán páo.
(唱)【中吕】【粉蝶儿】偏别人平步青霄，轮到我背翻身禹门一跳，好下番的疾靴笏襕袍。
lì dan chi wèi hū zào, qià dài yáng chén wǔ dǎo, xiè jūn ēn zhǎn jiǎo shū yāo.
立丹墀未呼噪，恰待扬尘舞蹈，谢君恩展脚舒腰。
xià de wǒ shǒu hé jiǎo bù zhī diān dǎo.
吓的我手和脚不知颠倒。
zuì chūn fēng tóu zhì èr shí zài kǔ gōng míng, què bù xiǎng bàn shà bō luò le.
【醉春风】投至二十载苦功名，却不想半霎剥落了。
zé nà qiú guān yìng jǔ shì jiān duō, jí dì de shǎo.
则那求官应举世间多，及第的少。
shì wǒ zhè fèn tǔ zhī qiáng, dǒu shāo zhī qì, wǎng dú le shèng xián zhī dào.
似我这粪土之墙，斗筲之器，枉读了圣贤之道。
yún wǒ lái dào zhōu qiáo shàng, kàn yǒu shèn me rén lái mǎi shī.
(云)我来到周桥上，看有甚么人来买诗。
wài bàn xiù shì shàng, shī yún huáng juàn qīng dēng yī fǔ rú, jiǔ jīng sān shǐ fù zhōng jū.
(外扮秀士上，诗云)黄卷青灯一腐儒，九经三史腹中居。
xué ér dì yī xū dāng jì, yǎng zǐ xiū jiào bù dú shū.
《学而》第一须当记，养子休教不读书。
xiǎo shēng xìng liú, shuāng míng yàn shí, yòu xí rú yè.
小生姓刘，双名彦实，幼习儒业。
tīng zhī zhōu qiáo shàng yǒu rén mài shī, wǒ ná zhe èr bǎi qián, mǎi shī yī zāo.
听知周桥上有人卖诗，我拿着二百钱，买诗一遭。
wù de bú shì mài shī de xiù cái?
兀的不是卖诗的秀才？
zuò jiàn kē zhèng mò yún zhī yī xiù cái, nǐ yào mǎi shī?
(做见科)(正末云)支揖秀才，你要买诗？
wài yún zhǐ pà nǐ wú yǒu cái xué.
(外云)只怕你无有才学。
zhèng mò chàng hóng xiù xié suī bù dá zhōu gōng lǐ yuè, suī bù jí zi xià wén xué, xún sī lái wéi yǒu kàn shū gāo.
(正末唱)【红绣鞋】虽不达周公礼乐，虽不及子夏文学，寻思来惟有看书高。
fàng zhuó huā jiān zhǐ, duān xī yàn, wū lóng mò, zǐ shuāng háo, qióng bù de zhuō ér chū sì bǎo.
放着花笺纸，端溪砚，乌龙墨，紫霜毫，穷不的卓儿出四宝。
wài yún wǒ mǎi nǐ de shī, yào duō shǎo qián yī shǒu?
(外云)我买你的诗，要多少钱一首？
zhèng mò yún yào èr bǎi qián yī shǒu.
(正末云)要二百钱一首。
wài yún wǒ yǔ nǐ èr bǎi qián.
(外云)我与你二百钱。
zhèng mò yún zhǐ shèn me wèi tí?
(正末云)指甚么为题？
wài yún zhǐ xiù cái wèi tí.
(外云)指秀才为题。
zhèng mò tí shī yún tiān zǐ zhòng yīng háo, wén zhāng jiào ěr cáo.
(正末题诗云)天子重英豪，文章教尔曹。
wàn bān jiē xià pǐn, wéi yǒu dú shū gāo.
万般皆下品，惟有读书高。
chàng yíng xiān kè xiě rǎn dé wú bāo dàn, yín yǒng de tè fēng sāo, zhēn zhēn zì ér bù dài cǎo.
(唱)【迎仙客】写染得无褒弹，吟咏的忒风骚，真真字儿不带草。
yòu bù céng dào le píng zè, chà le yùn jiǎo.
又不曾倒了平仄，差了韵脚。
yòu bù shì mài chūn dòu qiū gāo, yòu suǒ shén xué gē jiào.
又不似卖春豆秋糕，又索甚学歌叫。
wài yún xiù cái shì xiě dé hǎo, hòu huì yǒu qī, wǒ huí qù yě.
(外云)秀才是写得好，后会有期，我回去也。
xià gū bàn zhāng tiān jué shàng, yún xiǎo shēng xìng zhāng míng tiān jué zì shāng yīng.
(下)(孤扮张天觉上，云)小生姓张名天觉字商英。
zì zhōng jiǎ dì yǐ lái, lèi méng jué yòng, xiè shèng ēn kě lián, chú shòu jiàn yì dài fū zhī zhí.
自中甲第以来，累蒙抉用，谢圣恩可怜，除授谏议大夫之职。
jīn yīn biàn liáng chéng zhōng bǎi xìng, wǎng wǎng bù zūn shǒu fǎ dù, lǎo fū jīn rì jiē shàng xián xíng zhě.
今因汴梁城中百姓，往往不遵守法度，老夫今日街上闲行者。
bāng lǎo shàng, yún shā rén fàng huǒ wèi huó jì, hào dòu piān zhēng qī fù rén.
(邦老上，云)杀人放火为活计，好斗偏争欺负人。
mǒu xíng bù gēng míng, zuò bù gǎi xìng, běn chǔ rén shì, xìng lǐ míng hǔ.
某行不更名，坐不改姓，本处人氏，姓李名虎。
bié wú shén yíng shēng, jiàn zhōu qiáo shàng nà gè lǎo ér, shì gè zhuāng jiā, wǒ wèn tā zhà jǐ guàn qián chāo zhě.
别无甚营生，见周桥上那个老儿，是个庄家，我问他诈几贯钱钞者。
zuò xiāng zhuàng kē bāng yún chàng rě lī!
(做相撞科)(邦云)唱喏哩！
gū yún huán lǐ lī!
(孤云)还礼哩！
bāng jiū zhù gū kē, yún nǐ jīn rì zài zhè lǐ zhuàng jiàn wǒ, jiè le wǒ èr bǎi, zěn bù hái wǒ?
(邦揪住孤科，云)你今日在这里撞见我，借了我二百，怎不还我？
gū yún gē ge, lǎo fū shì gè zhuāng nóng, cái rù chéng lái, zhuàng zhe gē ge, xiū guài.
(孤云)哥哥，老夫是个庄农，才入城来，撞着哥哥，休怪。
bāng yún nǐ jiè le wǒ èr bǎi qián, nǐ bù hái wǒ, wǒ hé nǐ tiào hé qù!
(邦云)你借了我二百钱，你不还我，我和你跳河去！
gū yún gē ge, wǒ bù shǎo nǐ qián, gǎn cuò rèn le yě.
(孤云)哥哥，我不少你钱，敢错认了也。
bāng yún nǐ jiè le wǒ èr bǎi qián, bù hái gàn bà le, wǒ hé nǐ tiào hé qù!
(邦云)你借了我二百钱，不还干罢了，我和你跳河去！
zuò chě gū tiào hé kē gū yún zhù zhù, gē ge ráo lǎo hàn zhě, zěn shēng biàn chě lǎo hàn tiào hé?
(做扯孤跳河科)(孤云)住、住，哥哥饶老汉者，怎生便扯老汉跳河？
rén mìng guān tiān guān dì.
人命关天关地。
yào qián, wǒ jiè èr bǎi qián yǔ nǐ.
要钱，我借二百钱与你。
bāng yún wǒ zhǐ yào nǐ hái wǒ qián.
(邦云)我只要你还我钱。
gū yún lǎo fū ruò dà nián jì, zěn shēng de gè guò wǎng rén, xiāng quàn yī quàn, kě yě hǎo yě.
(孤云)老夫偌大年纪，怎生得个过往人，相劝一劝，可也好也。
zhèng mò yún fù néng yǒu zhè mǎi shī de rén, tā men yòu zài zhè lǐ zhēng nào, wǒ yǔ nǐ quàn kāi qù zhě.
(正末云)付能有这买诗的人，他们又在这里争闹，我与你劝开去者。
chàng shí liú huā zé jiàn yā jiān dié jí xiāng cù yī zhōu zāo, quàn zhe de bù cǎi bàn fēn háo.
(唱)【石榴花】则见压肩叠脊相簇一周遭，劝着的不睬半分毫。
nà sī qiáo qiáo xin chǎng xin chǎng, huī tiān huò dì nù nán xiāo, yún zhī yī gē ge, nǐ xiū nào bà!
那厮憔憔忄敞忄敞，挥天霍地怒难消，(云)支揖哥哥，你休闹罢！
bāng yún tā shǎo wǒ èr bǎi qián, bù hái wǒ, wǒ hé tā tiào hé qù!
(邦云)他少我二百钱，不还我，我和他跳河去！
zhèng mò chàng yuè jiàn rén quàn zhe, yuè chěng cū háo.
(正末唱)越见人劝着，越逞粗豪。
gū yún gē ge, nǐ fàng le lǎo hàn, jiè xiē qián yǔ gē ge biàn liǎo.
(孤云)哥哥，你放了老汉，借些钱与哥哥便了。
zuò jiàn zhèng mò kē, yún zhī yī gē ge, duō kuī nǐ xiāng quàn.
(做见正末科，云)支揖哥哥，多亏你相劝。
lǎo hàn jiàn nǐ yǒu èr bǎi cháng qián, zěn shēng jiè yǔ lǎo hàn, hái le nà rén qù, wǒ yī běn yī lì jiāo huán.
老汉见你有二百长钱，怎生借与老汉，还了那人去，我一本一利交还。
wǒ zhuàng zhe è rén yě wú nài hé le.
我撞着恶人也无奈何了。
bāng yún nǐ shǎo wǒ qián hái hú lài!
(邦云)你少我钱还胡赖！
zhèng mò chàng āi, nǐ gè mèng cháng jūn, zì yǎng zhe jiā zhōng shào.
(正末唱)哎，你个孟尝君，自养着家中哨。
gū yún gē ge guì xìng?
(孤云)哥哥贵姓？
bāng yún wǒ shì lǐ hǔ.
(邦云)我是李虎。
zhèng mò chàng nǐ zhèng shì yàn píng zhòng shàn yú rén jiāo, zǒu hán guān bù kěn xué jī jiào, méi qián ā chě zhe tā tiào zhōu qiáo.
(正末唱)你正是晏平仲善与人交，走函关不肯学鸡叫，没钱呵扯着他跳周桥。
dòu ān chún zé zhè shì yǎng jiàn kè lín wēi, bào dá nǐ tián wén xià shāo.
【斗鹌鹑】则这是养剑客临危，报答你田文下梢。
quàn nǐ xià lǐ mì xiū huāng, qǐng nǐ gè bó dāng fàng le.
劝你下李密休慌，请你个伯当放了。
bāng yún zhè qián bù hái, wǒ gèng dài gàn bà!
(邦云)这钱不还，我更待干罢！
zhèng mò chàng āi!
(正末唱)哎！
nǐ gè yè lǔ sù zhōu yú hǎo zào bào, è xīn xīn zuàn zhù xì yāo.
你个谒鲁肃周瑜好躁暴，恶歆歆攥住系腰。
dài bù quàn shì zì jǐ xīng xīng, dài quàn ā shì tā jiā nǎo le.
待不劝是自己惺惺，待劝呵是他家恼了。
gū yún gē ge, jiè qián yǔ lǎo hàn bà.
(孤云)哥哥，借钱与老汉罢。
zhèng mò yún nǐ wéi shèn me zhè bān shàng jǐn yě?
(正末云)你为甚么这般上紧也？
gū yún wǒ yù zhe è rén mó.
(孤云)我遇着恶人魔。
zhèng mò yún xiǎo shēng zhǐ yǒu èr bǎi qián, lǎo xiōng yào shí ná jiāng qù, xiǎo shēng yǒu gè bǐ yù.
(正末云)小生止有二百钱，老兄要时拿将去，小生有个比喻。
gū yún yù jiāng hé bǐ?
(孤云)欲将何比？
zhèng mò chàng pǔ tiān lè nǐ yù zhe è rén mó, wǒ zhí zhe qióng xīng zhào.
(正末唱)【普天乐】你遇着恶人魔，我值着穷星照。
yún bù zhēng nǐ jiè le èr bǎi qián ā, chàng wǒ rěn jī zài jīn rì, shòu è dào míng cháo.
(云)不争你借了二百钱呵，(唱)我忍饥在今日，受饿到明朝。
gū yún gē ge, jiàn yì bù wéi wú yǒng yě.
(孤云)哥哥，见义不为无勇也。
zhèng mò chàng pà bù dài jiàn yì wèi, zhēng nài jiā sī báo.
(正末唱)怕不待见义为，争奈家私薄。
gū yún jūn zǐ zhōu rén zhī jí, nǐ jiè yǔ wǒ bà.
(孤云)君子周人之急，你借与我罢。
zhèng mò chàng jūn zǐ zhōu jí, wǒ xū zhī dào, zhēng nài páng jū shì, zài lòu xiàng dān piáo.
(正末唱)君子周急，我须知道，争奈庞居士，在陋巷箪瓢。
yún jūn zǐ zhōu rén zhī jí, wǒ zé zhè èr bǎi qián, nǐ jiāng qù.
(云)君子周人之急，我则这二百钱，你将去。
gū yún xiè le gē ge.
(孤云)谢了哥哥。
wù nà gē ge, zhè èr bǎi qián nǐ ná qù.
兀那哥哥，这二百钱你拿去。
bāng yún nǐ hái le wǒ zhè qián, nǐ xiū guài, wǒ chī jiǔ qù yě.
(邦云)你还了我这钱，你休怪，我吃酒去也。
xià gū yún duō xiè gē ge jiù wǒ.
(下)(孤云)多谢哥哥救我。
zhèng mò yún nǐ jiè le zhè qián qù ā, chàng chóu mèn shā xiǎo shēng, fán nǎo shā yòu zǐ, dòng è shā duō jiāo!
(正末云)你借了这钱去呵，(唱)愁闷杀小生，烦恼杀幼子，冻饿杀多娇！
yún jūn zǐ zhōu rén zhī jí, wǒ jiè yǔ nǐ qián, nǐ zài nà li jū zhù, duì xiǎo shēng shuō zhě.
(云)君子周人之急，我借与你钱，你在那里居住，对小生说者。
gū yún gē ge shù zuì.
(孤云)哥哥恕罪。
duō kuī le nǐ yě, jiè yǔ wǒ qián, jiù wǒ yī mìng.
多亏了你也，借与我钱，救我一命。
nǐ fàng xīn, lǎo hàn xià chǔ zài zhōu qiáo zhù, nán gāo mén lóu lǐ zhāng shāng yīng zhái zi lǐ.
你放心，老汉下处在周桥住，南高门楼里张商英宅子里。
lǎo fū yī běn yī lì hái nǐ.
老夫一本一利还你。
gē ge, nǐ zài nà li zhù?
哥哥，你在那里住？
zhèng mò yún xiǎo shēng xìng zhào míng è, zài zhuàng yuán diàn lǐ ān xià.
(正末云)小生姓赵名鹗，在状元店里安下。
gū yún nǐ gǎn shì shī yí luò jiǎn de?
(孤云)你敢是失仪落简的？
zhèng mò yún rán yě.
(正末云)然也。
gū yún lǎo fū xīn zhōng jì zhě, zé qù zhuàng yuán diàn lǐ xún zhào è xiù cái, sòng huán qián chāo.
(孤云)老夫心中记者，则去状元店里寻赵鹗秀才，送还钱钞。
gē ge shù zuì, wǒ huán jiā zhōng qù yě.
哥哥恕罪，我还家中去也。
zhèng yù zhe wú tú zhī bèi, xiè zhào xiù cái jiè qián huì jì.
正遇着无徒之辈，谢赵秀才借钱惠济。
dào lái nián fù jǔ dēng kē, nà qí jiān bào ēn bào yì xià dàn yǐn lái ér tóng diàn xiǎo èr shàng diàn xiǎo èr yún sǎo sǎo, wǒ tīng de zhào xiù cái mài le èr bǎi cháng qián, wǒ hé nǐ tǎo qù.
到来年赴举登科，那其间报恩报义(下)(旦引俫儿同店小二上)(店小二云)嫂嫂，我听的赵秀才卖了二百长钱，我和你讨去。
dàn yún zán qù lái.
(旦云)咱去来。
zuò jiàn zhèng mò kē dàn yún xiù cái, rén shuō nǐ mài le èr bǎi qián?
(做见正末科)(旦云)秀才，人说你卖了二百钱？
zhèng mò yún wǒ qià mài le èr bǎi wén qián, jiàn yí gè fāng tóu bù lǜ de rén, qī fù yí gè nián lǎo de, yào chě tā tiào hé, wèn tā yào èr bǎi qián, yǒu zhè qián biàn ráo tā, wú zhè qián biàn tiào hé.
(正末云)我恰卖了二百文钱，见一个方头不律的人，欺负一个年老的，要扯他跳河，问他要二百钱，有这钱便饶他，无这钱便跳河。
yīn jiù rén yī mìng, wǒ jiè yǔ tā le, tā míng rì běn lì hái wǒ.
因救人一命，我借与他了，他明日本利还我。
dàn mà yún pēi!
(旦骂云)呸！
qióng dì zǐ hái ér!
穷弟子孩儿！
nǐ yě cái jiào huà de èr bǎi qián, nǐ yòu fàng zhài.
你也才叫化的二百钱，你又放债。
wǎn fàn yě wú yǒu, ǎn chī shèn me?
晚饭也无有，俺吃甚么？
nǐ jiù bié rén yī mìng, bù zhī shuí jiù nǐ yī mìng lī?
你救别人一命，不知谁救你一命哩？
lái ér yún diē diē, wǒ yào chī shāo bǐng!
(俫儿云)爹爹，我要吃烧饼！
zhèng mò chàng mǎn tíng fāng wǒ ruò shì wú qián suǒ tǎo, dàn yún yǒu le qián, bù dí mǐ, bù mǎi chái, què yǔ bié rén shǐ!
(正末唱)【满庭芳】我若是无钱索讨，(旦云)有了钱，不籴米，不买柴，却与别人使！
zhèng mò chàng nǐ dài dí xià mǐ chī, mǎi xià chái shāo.
(正末唱)你待籴下米吃，买下柴烧。
dà zhāi shí hé zhe kōng guō zào, shuǐ mǐ bù céng tāng zhe.
大斋时合着空锅灶，水米不曾汤著。
xiū dào ruǎn ruò qī xiǎo, biàn shì tiě shí, è de xīn jiāo.
休道软弱妻小，便是铁石，饿的心焦。
hún jiā qiě xiū fán nǎo, wéi shèn bǎ èr bǎi qián jiè le?
浑家且休烦恼，为甚把二百钱借了？
rú jīn rén kàn de yǎn pí r báo!
如今人看得眼皮儿薄！
dàn yún wǒ děng nǐ zuò shèn me?
(旦云)我等你做甚么？
wǒ bié jià rén qù!
我别嫁人去！
diàn xiǎo èr yún wǒ tì nǐ zuò méi.
(店小二云)我替你做媒。
lái ér yún diē diē, è shā wǒ yě!
(俫儿云)爹爹，饿杀我也！
zhèng mò chàng shí èr yuè yī bì xiāng yuān jiā chě zhe, yī bì xiāng è fù wō náo.
(正末唱)【十二月】一壁厢冤家扯着，一壁厢恶妇挝挠。
zuò ér de bù zhī hǎo dǎi, zuò niáng de bù biàn qīng zhuó.
做儿的不知好歹，做娘的不辨清浊。
lái ér yún diē diē, mǎi gè mán tou miàn gāo wǒ chī.
(俫儿云)爹爹，买个馒头面糕我吃。
zhèng mò chàng bǎi máng lǐ yào mán tou miàn gāo, wǎng bǎ nǐ wǔ zàng shén xū yāo.
(正末唱)百忙里要馒头面糕，枉把你五脏神虚邀。
yáo mín gē dà gǔ shì jiā fù xiǎo ér jiāo, wǒ zé chóu yān rì yuè méi chái méi mǐ zěn shēng áo.
【尧民歌】大古是家富小儿娇，我则愁腌日月没柴没米怎生熬。
mì bù de cū yī dàn fàn qiě yān xiāo, qióng xiù cái gōng kè mì fēn háo.
觅不的粗衣淡饭且淹消，穷秀才工课觅分毫。
qīng xiāo yǎng miàn kàn zhe gāo, què bù yǒu lù zhōng xū dào.
青霄仰面看着高，却不有路终须到。
dàn yún nǐ yǎng huó bù de wǒ, xiě yǔ wǒ yī zhǐ xiū shū, wǒ bié jià rén qù.
(旦云)你养活不的我，写与我一纸休书，我别嫁人去。
zhèng mò yún děng wǒ dào jiā, yǔ nǐ xiū shū.
(正末云)等我到家，与你休书。
chàng shuǎ hái ér dòng bù dòng pāi zhuó shǒu dāng jiē lǐ jiào, nǐ xiǎng zhe jǐ chǎng r sī shǒu de bái tóu dào lǎo.
(唱)【耍孩儿】动不动拍着手当街里叫，你想着几场儿厮守的白头到老。
dàn yún nǐ zhè děng qǐ qióng jiǎn xiāng, jǐ shí dé zhǎng jìn?
(旦云)你这等乞穷俭相，几时得长进？
zhèng mò chàng nǐ dào wǒ qǐ qióng jiǎn xiāng mìng fēn báo, lái ér yún diē diē, wǒ yě gù bù de wǒ.
(正末唱)你道我乞穷俭相命分薄，(俫儿云)爹爹，我也顾不的我。
zhèng mò chàng bǎ zhè xiǎo yuān jiā qíng lǐ nán ráo.
(正末唱)把这小冤家情理难饶。
wǒ dài dǎ ā, jiào rén dào guǎn bù de è fù qī qīn zǐ, jiào rén dào jìn bù de guā ér róu mǎ bāo.
我待打呵，教人道管不的恶妇欺亲子，教人道近不的瓜儿揉马包。
cháng yán dào dāng jiā de jí lǎo, jìn huǒ de shāo jiāo.
常言道当家的疾老，近火的烧焦。
sān shā è de wǒ dù pí zhōng rú huǒ shāo, zǒu de wǒ hún shēn shàng shì shuǐ jiāo.
【三煞】饿的我肚皮中如火烧，走的我浑身上似水浇。
sān hún ér wèi zēng zhe qū qiào, jīng huāng huí qù xīn yóu tiào.
三魂儿未曾着躯壳，惊慌回去心尤跳。
wǒ kě shén mǎi mài guī lái hàn wèi xiāo, zé tīng de gāo shēng jiào yòu dào, ná zhù xiù cái, xiǎn xià shā duō jiāo.
我可甚买卖归来汗未消，则听的高声叫又道，拿住秀才，险吓杀多娇。
dàn yún wǒ zhè shí rì jiǔ dùn è, gēn nǐ zuò shèn me?
(旦云)我这十日九顿饿，跟你做甚么？
zhèng mò chàng èr shā nǐ dào shí rì qiàn jiǔ rì jī, sān dùn wú yī dùn bǎo.
(正末唱)【二煞】你道十日欠九日饥，三顿无一顿饱。
dàn yún xiǎng dāng chū zào wù jià nǐ zhè qióng sī.
(旦云)想当初造物嫁你这穷厮。
zhèng mò chàng dāng rì jià zhè qióng shū shēng, nǐ shì lè zhě wèi zhī lè.
(正末唱)当日嫁这穷书生，你是乐者为之乐。
yǒu qián shí huān xǐ wú qián shí jiào, què bù dào pín bù yōu chóu fù bù jiāo.
有钱时欢喜无钱时叫，却不道贫不忧愁富不骄。
zé wèi wǒ bù zhǔ cái tiān jiào bào, jiù rén jí shì dān hán zhī běn, shùn rén qíng shì rěn è zhī miáo.
则为我不主才天教报，救人急是耽寒之本，顺人情是忍饿之苗。
diàn xiǎo èr yún sǎo sǎo, ǎn huí jiā zhōng qù bà.
(店小二云)嫂嫂，俺回家中去罢。
zhèng mò yún wǒ xún nà zhài zhǔ qù.
(正末云)我寻那债主去。
chàng shā wěi xiàng qiān bù láng děng tā bù lái, wǔ fèng lóu mì bù zháo.
(唱)【煞尾】向千步廊等他不来，五凤楼觅不着。
wàng jiǔ zhòng gōng lǐ wú xiāo hào, gàn jiàng wǒ èr bǎi qīng fú luò kōng le.
望九重宫里无消耗，干将我二百青蚨落空了。
xià dàn yún xiǎo èr gē, zán huí jiā qù lái.
(下)(旦云)小二哥，咱回家去来。
tóng xià dì sān zhé yáng yá nèi lǐng zhī hòu shàng, yún huā huā tài suì wèi dì yī, làng zǐ sàng mén shì wú duì.
(同下)第三折(杨衙内领祗候上，云)花花太岁为第一，浪子丧门世无对。
jiē xià xiǎo mín wén wú pà, zé wǒ shì shì lì bìng xíng de yáng yá nèi.
阶下小民闻吾怕，则我是势力并行的杨衙内。
xiǎo guān xìng yáng míng jiǎn zì mào liǔ, guān fēng yá nèi zhī zhí.
小官姓杨名戬字茂柳，官封衙内之职。
wǒ shì lěi dài zān yīng zhī zǐ, wǒ xián guān xiǎo bù zuò, xián mǎ shòu bù qí.
我是累代簪缨之子，我嫌官小不做，嫌马瘦不骑。
shí yù chūn tiān, wàn huā zhàn chāi, lǜ yáng rú yān, jiāo wài tà qīng shǎng wán, chūn shèng dàn zi dōu chū qù le.
时遇春天，万花绽拆，绿杨如烟，郊外踏青赏玩，春盛担子都出去了。
zhāng qiān, huàn liù ér lái zhě.
张千，唤六儿来者。
zhāng qiān yún liù ér, xiàng gōng hū huàn nǐ lī!
(张千云)六儿，相公呼唤你哩！
liù ér shàng, yún zì jiā yáng yá nèi liù ér de biàn shì.
(六儿上，云)自家杨衙内六儿的便是。
xiàng gōng yào jiāo wài tà qīng shǎng wán, wǒ chūn shèng dōu zhǔn bèi le.
相公要郊外踏青赏玩，我春盛都准备了。
xiàng gōng hū huàn, bù zhī yǒu hé shì, jiàn xiàng gōng zǒu yī zāo qù.
相公呼唤，不知有何事，见相公走一遭去。
zuò jiàn kē, yún xiàng gōng, hū huàn liù ér yǒu hé shì?
(做见科，云)相公，呼唤六儿有何事？
yáng yún liù ér lái le?
(杨云)六儿来了？
bié de chūn shèng dōu chū qù le, nǐ yǔ wǒ jiāng zhe shí bǎ yín shi zhù, xiān qù chéng wài děng zhe wǒ lái.
别的春盛都出去了，你与我将着十把银匙箸，先去城外等着我来。
liù ér yún xiàng gōng zǎo xiē ér lái.
(六儿云)相公早些儿来。
xià yáng yún zhī hòu rén yǔ wǒ jià zhe yīng ér yào zǐ, ná zhe wán jiàn, qù jiāo yě wài tà qīng, zǒu yī zāo qù.
(下)(杨云)祗候人与我架着鹰儿鹞子，拿着丸箭，去郊野外踏青，走一遭去。
xià gū bàn zhāng shāng yīng shàng, yún sòng shī zhī guó zhèng, jiǎng yì jiàn tiān xīn.
(下)(孤扮张商英上，云)诵诗知国政，讲《易》见天心。
wǒ bǐ tí zhōng xiào zì, jiàn zhǎn bù píng rén.
我笔题忠孝字，剑斩不平人。
lǎo fū xìng zhāng míng tiān jué zì shāng yīng.
老夫姓张名天觉字商英。
yīn lǎo fū shù rì qián sī xíng zhì zhōu qiáo, zhuàng jiàn wú tú zéi zǐ, wèn wǒ yào qián, yù zhe zhào è xiù cái, jiè le èr bǎi qián, yǔ le nà wú tú, jīn lǎo fū jiāng zhè jīn chāi shí zhǐ hái tā.
因老夫数日前私行至周桥，撞见无徒贼子，问我要钱，遇着赵鹗秀才，借了二百钱，与了那无徒，今老夫将这金钗十只还他。
zhāng qiān, nǐ ná dào zhuàng yuán diàn lǐ, jiāo yǔ zhào è xiù cái, hái tā nà èr bǎi qián.
张千，你拿到状元店里，交与赵鹗秀才，还他那二百钱。
hái ér, nǐ zài yì zhě, jí qù zǎo lái.
孩儿，你在意者，疾去早来。
zhāng qiān lǐ huì de.
(张千)理会的。
lǎo xiàng gōng jiè le qián èr bǎi, hái tā shí zhǐ jīn chāi, tè duō le.
老相公借了钱二百，还他十只金钗，忒多了。
gū yún hái ér, nǐ zhī dào tā yùn bù tōng shí jiān pín kùn, mài shī cí dài shí shǒu fèn.
(孤云)孩儿，你知道他运不通时间贫困，卖诗词待时守分。
wǒ sòng jīn chāi jī fā hán rú, xiǎn de wǒ yán ér yǒu xìn.
我送金钗赍发寒儒，显的我言而有信。
xià zhāng qiān yún fèng zhe lǎo xiàng gōng yán yǔ, jiāng zhe shí zhǐ jīn chāi, zhí zhì zhuàng yuán diàn lǐ, sòng yǔ zhào xiù cái qù yě.
(下)(张千云)奉着老相公言语，将着十只金钗，直至状元店里，送与赵秀才去也。
xià liù ér shàng, yún fèng yáng yá nèi yán yǔ, zhe wǒ xiān qù chéng wài, děng zhe yá nèi.
(下)(六儿上，云)奉杨衙内言语，着我先去城外，等着衙内。
wǒ lái dào chéng wài, tiān sè zǎo lī.
我来到城外，天色早哩。
wǒ chuāi zhe zhè shí bǎ yín shi zhù, zài zhè liǔ yīn xià qiě xiē xī zhě.
我揣着这十把银匙箸，在这柳荫下且歇息者。
liù ér shuì kē bāng bàn lǐ hǔ gǎn shàng kē, yún jiàn yí ge rén, shǒu lǐ ná zhe chén diǎn diǎn dōng xī, bù zhī shì shèn me.
(六儿睡科)(邦扮李虎赶上科，云)见一个人，手里拿着沉点点东西，不知是甚么。
gǎn dào zhè liǔ shù xià, tā zài zhè lǐ shuì zháo, huái lǐ chuāi zhe shí bǎ yín shi zhù.
赶到这柳树下，他在这里睡着，怀里揣着十把银匙箸。
wǒ shā le zhè sī, dé le zhè dōng xī, zǒu!
我杀了这厮，得了这东西，走！
zǒu!
走！
xià yáng yá nèi lǐng zhī hòu shàng zuò xíng kē zhī hòu yún dà rén, bù zhī shèn me rén shā le liù ér yě.
(下)(杨衙内领祗候上)(做行科)(祗候云)大人，不知甚么人杀了六儿也。
yáng kàn kē, yún āi, wù dí zhēn gè, hǎo shì qí guài yě!
(杨看科，云)哎，兀的真个，好是奇怪也！
bù zhī shì shèn me rén shā le liù ér, duó le yín shi zhù qù le.
不知是甚么人杀了六儿，夺了银匙箸去了。
wǒ chū chéng lái, jiàn yī rén zǒu de huāng zhāng, gǎn shì nà rén?
我出城来，见一人走的慌张，敢是那人？
shuō yǔ xún fāng de, yǔ wǒ ná jiāng lái, bào wǒ zhī dào
说与巡坊的，与我拿将来，报我知道；
bù wèn nà lǐ, yǔ wǒ xún jiāng qù xià diàn xiǎo èr dàn lái ér tóng zhèng mò shàng dàn yún xiù cái yǔ wǒ xiū shū, wǒ shòu bù liǎo zhè bān qióng.
不问那里，与我寻将去(下)(店小二、旦、俫儿同正末上)(旦云)秀才与我休书，我受不了这般穷。
diàn xiǎo èr yún shǎo le wǒ fáng qián, bú yào nǐ tóu fáng lǐ zhù, nǐ shāo jiān zhù qù.
(店小二云)少了我房钱，不要你头房里住，你梢间住去。
zhèng mò yún xiǎo èr gē jiào wǒ shāo jiān lǐ zhù, wǒ zhù qù yě shì bù dé yǐ ér wèi zhī.
(正末云)小二哥教我梢间里住，我住去也是不得已而为之。
dàn yún kuài xiě yǔ wǒ xiū shū bà!
(旦云)快写与我休书罢！
zhèng mò yún dà sǎo, děng dào míng rì bù sòng qián lái, xiě de xiū shū.
(正末云)大嫂，等到明日不送钱来，写的休书。
shì zhè bān, jǐ shí shì wǒ fā jī de shí yě ā?
似这般，几时是我发迹的时也呵？
chàng nán lǚ yī zhī huā wǒ dāng bù de chūn tiān zhòu yǔ lín, shòu bù de xià yuè xié yáng shài.
(唱)【南吕】【一枝花】我当不的春天骤雨淋，受不的夏月斜阳晒。
rěn bù de qiū shuāng hán tòu wū, zhù bù de dōng xuě lěng shū zhāi.
忍不的秋霜寒透屋，住不的冬雪冷书斋。
zhè sì jì kǔ hǎo nán ái, què bù dào fǒu jí hòu hái shēng tài, lún dào wǒ kǔ jǐn yě kǔ bù lái.
这四季苦好难捱，却不道否极后还生泰，轮到我苦尽也苦不来。
zhù zhe pò shè shè huài wū sān jiān, gàn shòu le lěng qīng qīng hán chuāng shí zài.
住着破设设坏屋三间，干受了冷清清寒窗十载。
liáng zhōu wǒ biàn shì dān piáo xiàng yán huí àn sù, què hún rú shǒu yáng shān bó yí qīng zhāi.
【梁州】我便似箪瓢巷颜回暗宿，却浑如首阳山伯夷清斋。
wǒ biàn shì jué liáng kǒng zǐ jū chén cài.
我便似绝粮孔子居陈蔡。
è shā wǒ yě kǒu shuō zhū yù, dòng shā wǒ yě xiōng juǎn jiāng huái.
饿杀我也口说珠玉，冻杀我也胸卷江淮。
zuó rì shī yí zài jīn diàn, jīn rì mài shī zài cháng jiē.
昨日失仪在金殿，今日卖诗在长街。
jiàn yí gè cū háo shì, chě zhù gè yīng cái, wǒ bù hé guǐ bāi kǒu shěn wèn de míng bái.
见一个粗豪士，扯住个英才，我不合鬼擘口审问的明白。
wǒ yù zhe páng jū shì yǔ le èr bǎi qīng fú, hé zhe mèng cháng jūn yǎng sān qiān jiàn kè, zhuàng zhe sài yuán dá liè shí èr jīn chāi.
我遇着庞居士与了二百青蚨，合着孟尝君养三千剑客，撞着赛元达列十二金钗。
wǒ xiǎng lái, bù gāi.
我想来，不该。
qíng zhī zhè fàn dān, zěn fàng lái shēng zhài.
情知这范丹，怎放来生债。
lì yòu bú jiàn, běn yòu bù zài.
利又不见，本又不在。
gān yù bié rén jiù huò zāi, hǎo jiào wǒ wú yǔ zhī huà.
干与别人救祸灾，好教我无语支划。
diàn xiǎo èr yún kuài hái wǒ fáng qián lái!
(店小二云)快还我房钱来！
dàn yún xiě xiū shū lái!
(旦云)写休书来！
diàn xiǎo èr yún sǎo zi, wèn tā yào xiū shū bié jià rén, wǒ yǔ nǐ zuò méi.
(店小二云)嫂子，问他要休书别嫁人，我与你做媒。
lái ér yún wǒ yào chī shāo bǐng!
(俫儿云)我要吃烧饼！
dàn yún kuài xiě xiū shū lái!
(旦云)快写休书来！
zhèng mò yún wǒ dào tiān míng, xiě yǔ nǐ xiū shū.
(正末云)我到天明，写与你休书。
zhāng qiān shàng, yún zì jiā zhāng qiān.
(张千上，云)自家张千。
fèng zhe xiàng gōng jūn zhǐ, zhe wǒ sòng shí zhǐ jīn chāi yǔ zhào xiù cái.
奉着相公钧旨，着我送十只金钗与赵秀才。
lái dào zhè diàn mén shǒu, wǒ jiào mén zhě.
来到这店门首，我叫门者。
diàn xiǎo èr kāi mén lái!
店小二开门来！
diàn xiǎo èr yún nà yí gè jiào mén?
(店小二云)那一个叫门？
zhāng qiān yún nǐ zhè lǐ yǒu gè zhào xiù cái me?
(张千云)你这里有个赵秀才么？
diàn xiǎo èr yún nǐ wèn tā zuò shèn me?
(店小二云)你问他做甚么？
zhāng qiān yún wǒ fèng xiàng gōng yán yǔ, zhe wǒ lái huán zhài lī.
(张千云)我奉相公言语，着我来还债哩。
diàn xiǎo èr yún wǒ kāi zhè mén.
(店小二云)我开这门。
zhāng qiān zuò rù mén kē diàn xiǎo èr yún xiù cái, yǒu rén lái huán zhài lī!
(张千做入门科)(店小二云)秀才，有人来还债哩！
zhāng qiān yún nà gè shì zhào xiù cái?
(张千云)那个是赵秀才？
zhèng mò yún zé xiǎo shēng biàn shì.
(正末云)则小生便是。
zhāng qiān yún nǐ shì nà zhōu qiáo xià jiè yǔ dà rén èr bǎi qián de zhào xiù cái me?
(张千云)你是那周桥下借与大人二百钱的赵秀才么？
zhèng mò yún, zé xiǎo shēng biàn shì.
(正末云)，则小生便是。
zhāng qiān yún ǎn xiàng gōng de yán yǔ, jiè le nǐ èr bǎi cháng qián, sòng yǔ nǐ shí zhǐ jīn chāi, wù de shōu le zhě zhèng mò chàng gé wěi wǒ jiè yǔ tā qián ā, dā jiù chū tā zhāo xián nà gàn dōng yáng hǎi.
(张千云)俺相公的言语，借了你二百长钱，送与你十只金钗，兀的收了者(正末唱)【隔尾】我借与他钱呵，搭救出他招贤纳干东洋海。
tā hái wǒ qián ā, què shì bō chū zhè qì zǐ xiū qī dà huì gāi.
他还我钱呵，却是拨出这弃子休妻大会垓。
zhāng qiān yún nǐ shōu le jīn chāi zhě, wǒ huí dà rén huà qù.
(张千云)你收了金钗者，我回大人话去。
zhèng mò yún shēng shòu dà gē!
(正末云)生受大哥！
diàn xiǎo èr yún chī le chá qù.
(店小二云)吃了茶去。
zhāng qiān yún bù bì chī chá le.
(张千云)不必吃茶了。
xià dàn yún wǒ shōu le zhè jīn chāi zhě.
(下)(旦云)我收了这金钗者。
zhèng mò chàng chú jīn hòu chú le jiā sī jiǎo chán wài, shuān yī zuò xié, dí mǐ mǎi chái, dàn yún wǒ yě yào zhì xiē yī fú lī!
(正末唱)除今后除了家私缴缠外，拴衣做鞋，籴米买柴，(旦云)我也要置些衣服哩！
zhèng mò chàng qī yě nǐ xiū féng zhe de shāng liáng, jiàn le de mǎi.
(正末唱)妻也你休逢着的商量，见了的买。
yún jiāng yì zhī jīn chāi, yǔ xiǎo èr gē zuò fáng qián.
(云)将一只金钗，与小二哥做房钱。
xiǎo èr gē zài nà li?
小二哥在那里？
diàn xiǎo èr yún gē ge, nǐ huàn wǒ zěn de?
(店小二云)哥哥，你唤我怎的？
zhèng mò yún fāng cái dà rén hái le wǒ shí zhǐ jīn chāi, wǒ yǔ nǐ yì zhī zuò fáng qián.
(正末云)方才大人还了我十只金钗，我与你一只做房钱。
diàn xiǎo èr jiē kē, yún wǒ dào nǐ bú shì shòu pín de rén, wǒ hái dǎ zhēng tóu jiān fáng nǐ ān xià.
(店小二接科，云)我道你不是受贫的人，我还打挣头间房你安下。
wǒ kàn chá yǔ nǐ chī, nǐ biàn bān guò lái.
我看茶与你吃，你便搬过来。
zhèng mò chàng hè xīn láng qù zhe zhè shāo fáng mén yī sì xià hún tái, nǐ rú jīn qiāo yǔ dī yán, zǎo zé dà jīng xiǎo guài.
(正末唱)【贺新郎】觑着这梢房门一似吓魂台，你如今悄语低言，早则大惊小怪。
wǒ yǒu qián shí, zuò shén jiào yī suǒ dǎ huǒ fáng qián gāi èr bǎi, diàn xiǎo èr yún qiě yóu tā, pà nǐ shǎo le wǒ de.
我有钱时，做甚教伊索打火房钱该二百，(店小二云)且由他，怕你少了我的。
zhèng mò yún xiǎo èr gē, yǔ nǐ zhè jīn chāi.
(正末云)小二哥，与你这金钗。
chàng wǒ yǔ nǐ huǒ tàn yě sì yì zhī jīn chāi.
(唱)我与你火炭也似一只金钗。
diàn xiǎo èr yún nǐ shì gè zhī lǐ de rén, nǐ kěn shī xìn?
(店小二云)你是个知礼的人，你肯失信？
zhèng mò chàng wǒ wú qián shí, tā è xīn xīn chēn mǎn huái, hái le qián, xǐ zī zī xiào yíng sāi.
(正末唱)我无钱时，他恶歆歆嗔满怀，还了钱，喜孜孜笑盈腮。
diàn xiǎo èr yún xiǎo rén zǎo wǎn yán gāo yǔ dī, dān dài xiē ér.
(店小二云)小人早晚言高语低，耽待些儿。
zhèng mò chàng gèng dào shì xiǎo èr gē bú shì chù quán dān dài, diàn xiǎo èr yún duō xiè le gē ge yě.
(正末唱)更道是小二哥不是处权耽待，(店小二云)多谢了哥哥也。
zhèng mò chàng kě shì yù qiú tiān wài shì, xū dòng shì jiān cái.
(正末唱)可是欲求天外事，须动世间财。
diàn xiǎo èr yún sǎo zi, gē ge zhè yī rì bù céng chī chá fàn lī, wǒ qù ān pái xiē chá fàn, yǔ gē ge chī.
(店小二云)嫂子，哥哥这一日不曾吃茶饭哩，我去安排些茶饭，与哥哥吃。
dàn yún kě zhī hǎo lī.
(旦云)可知好哩。
diàn xiǎo èr huāng xià jiāng chá fàn shàng yǔ dàn kē, yún sǎo zi, wǒ ān pái chá fàn lái le, zhe gē ge chī xiē ér.
(店小二慌下)(将茶饭上与旦科，云)嫂子，我安排茶饭来了，着哥哥吃些儿。
dàn yún shēng shòu gē ge lái.
(旦云)生受哥哥来。
diàn xiǎo èr yún sǎo zi shuō nà lǐ huà, ǎn biàn shì yī jiā yì bān.
(店小二云)嫂子说那里话，俺便是一家一般。
sǎo zi nǐ jiāng guò qù yǔ gē ge chī, xiǎn de nǐ jìng xīn.
嫂子你将过去与哥哥吃，显的你敬心。
dàn yún hǎo, hǎo, wǒ jiāng guò qù.
(旦云)好，好，我将过去。
dàn zuò tuō fàn jiàn zhèng mò kē zhèng mò yún dà sǎo, nǐ zuò shèn me lī?
(旦做托饭见正末科)(正末云)大嫂，你做甚么哩？
dàn yún wǒ jiàn xiù cái bù céng chī fàn, wǒ zhe xiǎo èr gē ān pái xiē chá fàn lái, nǐ chī xiē ér.
(旦云)我见秀才不曾吃饭，我着小二哥桉排些茶饭来，你吃些儿。
diàn xiǎo èr yún gē ge, nǐ yòng xiē zhě.
(店小二云)哥哥，你用些者。
zhèng mò yún hǎo shì qíng yě ā!
(正末云)好世情也呵！
chàng mà yù láng zǎo qiān zhuǎn bō cū chá dàn fàn huáng jī cài, nǐ chàng hǎo néng dǎ diǎn, huì ān pái, dàn yún xiù cái, nǐ dù lǐ jī, chī xiē ér.
(唱)【骂玉郎】早迁转波粗茶淡饭黄齑菜，你畅好能打点，会安排，(旦云)秀才，你肚里饥，吃些儿。
zhèng mò chàng biàn shì mèng guāng jǔ àn qí méi dài.
(正末唱)便似孟光举案齐眉待。
nǐ kě bù dào qióng xiù cái, tè bù chū cái, wǒ xū shí wú nài.
你可不道穷秀才，忒不出财，我须实无奈。
yún nǐ zuó rì bù dào lái nà!
(云)你昨日不道来那！
dàn yún wǒ dào shèn me lái?
(旦云)我道甚么来？
gǎn huáng ēn nǐ dào nǐ xìng liǎn táo sāi, bù liàn zhè bù ǎo jīng chāi.
【感皇恩】你道你杏脸桃腮，不恋这布袄荆钗。
nǐ è rú huī shé, dú rú fù xiē, hěn shì láng chái!
你恶如虺蛇，毒如蝮蝎，狠似狼豺！
dàn yún nǐ xiū tí jiù huà.
(旦云)你休题旧话。
zhèng mò chàng quán bù xiǎng lí xiāng bèi jǐng, dòng bù dòng zhuāi xiàng kèn jiē.
(正末唱)全不想离乡背井，动不动拽巷掯街。
nǐ yě tè shé ér jiān, zuǐ ér kuài, xìng ér guāi!
你也忒舌儿尖，嘴儿快，性儿乖！
dàn yún shì wǒ yī shí bù xiǎo shì, xiū jì hèn zài huái.
(旦云)是我一时不晓事，休记恨在怀。
zhèng mò chàng cǎi chá gē nǐ jiāng wǒ è qiǎng bái, sǐ zāi huà: quot
(正末唱)【采茶歌】你将我恶抢白，死栽划："
jiāng xiū shū jí kuài xiě jiāng lái!
将休书疾快写将来！
quot
"
diàn xiǎo èr yún gē ge, bù jì jiù è.
(店小二云)哥哥，不记旧恶。
gē ge, nǐ qiě chī xiē chá fàn.
哥哥，你且吃些茶饭。
zhèng mò chàng jiāng yī zuò bīng xuě táng fān zuò jìng bīn zhái, yě yǒu chūn fēng hé qì huà táng kāi.
(正末唱)将一座冰雪堂翻做敬宾宅，也有春风和气画堂开。
diàn xiǎo èr yún gē ge, nǐ chī xiē chá fàn ér.
(店小二云)哥哥，你吃些茶饭儿。
zhèng mò chī kē diàn xiǎo èr yún wǒ shōu shí le, gē ge, nǐ xiē xī zhě.
(正末吃科)(店小二云)我收拾了，哥哥，你歇息者。
zhèng mò yún tiān dào wǎn le, zán xiē xī le bà.
(正末云)天道晚了，咱歇息了罢。
diàn xiǎo èr diǎn dēng shàng, yún gē ge, ān zhì le.
(店小二点灯上，云)哥哥，安置了。
xià bāng shàng yún zì jiā lǐ hǔ.
(下)(邦上云)自家李虎。
tiān sè wǎn le, wú chǔ ān xiē, qiě qù zhè zhuàng dì diàn lǐ xún gè sù qù.
天色晚了，无处安歇，且去这状地店里寻个宿去。
zuò jiào mén kē, yún xiǎo èr gē kāi mén lái, xún gè xiāo sù.
(做叫门科，云)小二哥开门来，寻个宵宿。
diàn xiǎo èr yún nǐ yǒu shèn me háng huò?
(店小二云)你有甚么行货？
nǐ zuò shèn me yíng shēng?
你做甚么营生？
yǒu shèn me zī běn?
有甚么资本？
wǒ bù xià dān kè.
我不下单客。
zhèng mò yún xiǎo èr gē, yǒu rén xún sù, nǐ zěn me bù kāi mén nà?
(正末云)小二哥，有人寻宿，你怎么不开门那？
diàn xiǎo èr yún gē ge, nǐ bù zhī dào ǎn zhè diàn lǐ de shì.
(店小二云)哥哥，你不知道俺这店里的事。
zhèng mò chàng dòu há ma wèn shén jiāng zhe háng huò, zuò shén mǎi mài, yǒu shèn zī cái?
(正末唱)【斗虾蟆】问甚将着行货，做甚买卖，有甚资财？
nǐ bǎ xíng lǚ zhāo shāng diàn kāi, quán méi xiē kuān dà.
你把行旅招商店开，全没些宽大。
wèn shén chéng chuán kuà hǎi, guǎn shén tuī chē bān zài?
问甚乘船跨海，管甚推车搬载？
diàn jiā bù xià dān kè, wǒ zuò bǎo rén zhī zài.
店家不下单客，我做保人知在。
yī gēng sān diǎn zuǒ ér, qiān fāng bǎi jì dǎ ái.
一更三点左而，千方百计打捱。
lěng lěng qīng qīng jìn jiē, qián qián děng děng mén wài.
冷冷清清禁街，潜潜等等门外。
dào zhe quán rán bù cǎi, quàn zhe méi xiē jí kuài.
道着全然不睬，劝着没些疾快。
xiū de níng nài, xiū de tíng dài.
休得宁奈，休得停待。
yī huì xún jūn lǎng lǎng, tí jiāng líng lái.
一会巡军朗朗，提将铃来。
wéi shèn jiào jí kuài mén kāi, wǒ xū shì guàn céng wèi lǚ piān lián kè.
为甚教疾快门开，我须是惯曾为旅偏怜客。
diàn xiǎo èr yún wǒ kàn zhe gē ge miàn pí, wǒ kāi kāi zhè mén.
(店小二云)我看着哥哥面皮，我开开这门。
bāng rù mén kē, yún nǐ kě bù xià dān kè?
(邦入门科，云)你可不下单客？
diàn xiǎo èr yún wǒ shuō zé bù xià dān kè.
(店小二云)我说则不下单客。
bāng yún shì shuí zhe kāi mén lái?
(邦云)是谁着开门来？
zhèng mò yún shì xiǎo shēng.
(正末云)是小生。
bāng yún duō xiè le gē ge.
(邦云)多谢了哥哥。
zhèng mò huán lǐ kē chàng wǒ guān le mú yàng, qù le miàn sè, qī chǐ shēn cái.
(正末还礼科)(唱)我观了模样，觑了面色，七尺身材。
wǒ zhè lǐ zī zī de kàn le, zhuǎn zhuǎn de yí cāi.
我这里孜孜的看了，转转的疑猜。
bèi yún ó, kě shì zǎo jiān zhōu qiáo shàng chě zhe nà lǎo guān yào qián de nà pō pí!
(背云)哦，可是早间周桥上扯着那老官要钱的那泼皮！
bāng yún nǐ shuō shèn me lī?
(邦云)你说甚么哩？
zhèng mò yún dà gē, ruò bú shì xiǎo shēng jiào kāi mén, nǐ dà gē zěn shēng de dào zhè diàn lǐ sù?
(正末云)大哥，若不是小生叫开门，你大哥怎生得到这店里宿？
dà gē, diàn shēn lǐ hú luàn shuì yī yè, qǐng ān zhì.
大哥，店身里胡乱睡一夜，请安置。
zhèng mò yǐn dàn rù fáng kē bāng tīng kē, yún wǒ tīng tā shuō wǒ shèn me.
(正末引旦入房科)(邦听科，云)我听他说我甚么。
dàn yún zhè jiǔ zhǐ jīn chāi fàng zài nà li?
(旦云)这九只金钗放在那里？
zhèng mò yòng shǒu wǔ dàn kǒu kē, yún pó niáng jiā bù xiǎo shì, zhè diàn lǐ xià zhe gè dǎi rén, zhǐ guǎn lǐ shuō shèn de.
(正末用手捂旦口科，云)婆娘家不晓事，这店里下着个歹人，只管里说甚的。
bāng tīng kē, yún tā yǒu jīn chāi, wǒ zài tīng zhě.
(邦听科，云)他有金钗，我再听者。
zhèng mò yún fàng zài nà li de shì?
(正末云)放在那里的是？
wǒ dài tóu dǐ xià zhěn zhe shuì, yě bù wěn
我待头底下枕着睡，也不稳；
wǒ dài huái lǐ chuāi zhe, yě bù wěn.
我待怀里揣着，也不稳。
zhēng nài diàn shēn lǐ yǒu dǎi rén, bù rú mái zài mén hòu tou.
争奈店身里有歹人，不如埋在门后头。
zuò mái kē bāng dǎ wàng kē zhèng mò yún dà sǎo, yè shēn le, shuì le bà.
(做埋科)(邦打望科)(正末云)大嫂，夜深了，睡了罢。
zuò shuì kē bāng yún wǒ tīng de duō shí le.
(做睡科)(邦云)我听的多时了。
hào qí guài, yí gè qióng xiù cái, nà lǐ yǒu zhè jiǔ zhǐ jīn chāi?
好奇怪，一个穷秀才，那里有这九只金钗？
wǒ ná bǎ dāo zi zài shǒu, wān kāi mén páng dǐ xià, ná chū jīn chāi lái, huàn shàng zhè shí bǎ yín shi zhù.
我拿把刀子在手，剜开门徬底下，拿出金钗来，换上这十把银匙箸。
yǒu rén lái diàn sōu ā, zé ná jiāng tā, bù gàn wǒ shì.
有人来店搜呵，则拿将他，不干我事。
yǐ dé le, bān zhù qiáng tóu tiào guò qù, zǒu zǒu zǒu!
已得了，扳住墙头跳过去，走、走、走！
xià yáng yá nèi lǜ rén zhòng shàng, yún bié chù dōu sōu le, zé yǒu zhuàng yuǎn diàn bù céng sōu lī.
(下)(杨衙内率人众上，云)别处都搜了，则有状远店不曾搜哩。
shuō wǎng zhè diàn lǐ qù le, zuǒ yòu de wéi zhù zhè diàn zhě!
说往这店里去了，左右的围住这店者！
zhī hòu huàn mén kē diàn xiǎo èr yún shèn me rén?
(祗候唤门科)(店小二云)甚么人？
diàn xiǎo èr kāi mén jiàn kē yáng yún diàn xiǎo èr, nǐ zhè diàn lǐ yǒu shèn me rén xià?
(店小二开门见科)(杨云)店小二，你这店里有甚么人下？
diàn xiǎo èr yún wǒ zhè diàn lǐ xià zhe gè xiù cái, dí qīn de sān kǒu ér.
(店小二云)我这店里下着个秀才，嫡亲的三口儿。
yáng yún tā yǒu shèn me xíng lǐ?
(杨云)他有甚么行李？
huàn nà xiù cái lái.
唤那秀才来。
diàn xiǎo èr yún xiù cái gē, yǒu rén jiào lī.
(店小二云)秀才哥，有人叫哩。
zhèng mò huāng kē, yún yǒu rén huàn wǒ, wǒ ná jīn chāi lái, chuāi zài huái lǐ.
(正末慌科，云)有人唤我，我拿金钗来，揣在怀里。
zuò jiàn yá nèi kē yáng yún nǐ shì hé rén?
(做见衙内科)(杨云)你是何人？
zhèng mò yún xiǎo shēng shì gè xiù cái.
(正末云)小生是个秀才。
yáng yún wù nà xiù cái, nǐ zuò shén me yíng shēng mǎi mài?
(杨云)兀那秀才，你做什么营生买卖？
yǒu shèn xíng lǐ?
有甚行李？
ná chū lái wǒ kàn.
拿出来我看。
zhèng mò yún dà rén, xiǎo shēng shì gè qióng xiù cái, wú shèn me xíng lǐ, dí qīn de sān kǒu ér, xiǎo shēng měi rì zài zhōu qiáo shàng mài shī wéi shēng.
(正末云)大人，小生是个穷秀才，无甚么行李，嫡亲的三口儿，小生每日在周桥上卖诗为生。
zuó rì zǎo chén yí gè guān rén, bèi rén jiū chě zhe, wèn xiǎo shēng jiè le èr bǎi wén qián, zuó rì wǎn jiān, nà guān rén zhe rén sòng le shí zhǐ jīn chāi lái huán, xiǎo shēng yì zhī hái le diàn xiǎo èr gē fáng qián, zé yǒu jiǔ zhī zài cǐ, bié wú shèn me qián wù.
昨日早晨一个官人，被人揪扯着，问小生借了二百文钱，昨日晚间，那官人着人送了十只金钗来还，小生一只还了店小二哥房钱，则有九只在此，别无甚么钱物。
yáng yún zhè sī shuō jiè nǐ èr bǎi qián, hái nǐ shí zhǐ jīn chāi?
(杨云)这厮说借你二百钱，还你十只金钗？
diàn xiǎo èr yún shì yǒu, bù gǎn shuō huǎng.
(店小二云)是有，不敢说谎。
yáng yún ná nà jīn chāi lái wǒ kàn.
(杨云)拿那金钗来我看。
zhèng mò yún yǒu yǒu yǒu, wǒ páo chū lái yǔ dà rén kàn.
(正末云)有、有、有，我刨出来与大人看。
zuò páo kē zhèng mò jiàn shi zhù, jīng jiào yún ya!
(做刨科)(正末见匙箸，惊叫云)呀！
ya!
呀！
kě zěn shēng biàn le yě?
可怎生变了也？
chàng mù yáng guān zuó rì gè jīn fèng chāi zǎo ráng chì, jīn rì gè yín shi zhù xuě liàn yě sì bái, biàn zuò dào yùn zhuō shí guāi.
(唱)【牧羊关】昨日个金凤钗枣瓤赤，今日个银匙箸雪练也似白，便做道运拙时乖。
shí lái ā tiě yě zhēng guāng, yùn qù hòu huáng jīn shī sè.
时来呵铁也争光，运去后黄金失色。
wù de shì shuí rén piē xià bǎ yín shi zhù?
兀的是谁人撇下把银匙箸？
shuí ná le fèng tóu chāi?
谁拿了凤头钗？
ǎn zhèng shì bì mén wū lǐ zuò, huò cóng tiān shàng lái.
俺正是闭门屋里坐，祸从天上来。
yáng yún nà lǐ bù xún nǐ, shā rén zéi kě zài zhè lǐ!
(杨云)那里不寻你，杀人贼可在这里！
wù nà sī, nǐ zěn shēng shā le wǒ jiā liù ér, tōu le yín shi zhù, tú cái zhì mìng!
兀那厮，你怎生杀了我家六儿，偷了银匙箸，图财致命！
nǐ shí shuō lái.
你实说来。
zhèng mò yún xiǎo shēng bìng rán bù zhī dào.
(正末云)小生并然不知道。
yáng yún nǐ bù céng shā le ǎn jiā liù ér, zhè yín shi zhù nǐ zěn de lái?
(杨云)你不曾杀了俺家六儿，这银匙箸你怎得来？
zhèng mò yún dà rén kě lián jiàn, wěi shí shì jīn chāi lái.
(正末云)大人可怜见，委实是金钗来。
yáng yún zhè sī huán kǒu qiáng lī!
(杨云)这厮还口强哩！
zāng yǐ yǒu le, nǐ hái bù zhāo, děng shèn me?
赃已有了，你还不招，等甚么？
zuǒ yòu rén, xǐ bō le dǎ zhe zhě!
左右人，洗剥了打着者！
zuò dǎ kē zhèng mò yún wěi shí mái de shì jīn chāi, bù zhī zěn me páo chū zhè dōng xī lái?
(做打科)(正末云)委实埋的是金钗，不知怎么刨出这东西来？
diàn xiǎo èr yún zěn shēng biàn chū zhè gè shēng huó lái?
(店小二云)怎生变出这个生活来？
zhèng mò chàng hóng sháo yào wǒ jiāng fèng tóu chāi qīn shǒu zì péi mái, páo chū lái huái nèi máng chuāi.
(正末唱)【红芍药】我将凤头钗亲手自培埋，刨出来怀内忙揣。
wǒ xiǎng nà chuō bāo ér zéi hàn, zāi pái xià bú yì zhī cái.
我想那戳包儿贼汉，栽排下不义之财。
wǒ zhèng shì cí bēi shēng huàn hài, zhè yī chǎng guǐ shǐ shén chāi.
我正是慈悲生患害，这一场鬼使神差。
tì bié rén shī ròu bàn gān chái, méi rén qíng guān bàng hǎo nán ái!
替别人湿肉伴干柴，没人情官棒好难捱！
yáng yún bù kěn zhāo, dǎ zhe zhě!
(杨云)不肯招，打着者！
zhèng mò chàng pú sà liáng zhōu zǎo shì zhè huǒ gōng lì yòu xīn guāi, è shào nián hǎo dú hài.
(正末唱)【菩萨梁州】早是这伙公吏又心乖，恶少年好毒害。
nǐ bú shì liǔ dào zhí jiā diào kè, zé shì zhè qióng xiù cái jiā hèng huò fēi zāi.
你不是柳盗跖家吊客，则是这穷秀才家横祸非灾。
bù zhī zěn shēng nián yuè rì shí, wǒ qià cái kuài zǎo yán wáng guài, shǐ bù zháo lǎo shí zhōng xū zài.
不知怎生年月日时，我恰才快早阎王怪，使不着老实终须在。
dàn yún dà rén kě lián jiàn!
(旦云)大人可怜见！
zhèng mò chàng bù jì shì, wǎng fēn jiě, xiū zhé zhèng, xiàng yún yáng sǐ qù lái, yǎn jiàn de mìng yǎn quán tái.
(正末唱)不济事，枉分解，休折证，向云阳死去来，眼见得命掩泉台。
yáng yún bù zhāo ā zài dǎ!
(杨云)不招呵再打！
dǎ kē zhèng mò bēi kē, yún zé shì wǒ bù hé lái zhè zhuàng yuán diàn lǐ xià.
(打科)(正末悲科，云)则是我不合来这状元店里下。
chàng èr shā chì jǐn de jìng kè fāng, jǐn kào zháo mí hún zhài, mò bù zhuàng yuán diàn lián zhe fēn jiè pái?
(唱)【二煞】赤紧的敬客坊，紧靠着迷魂寨，莫不状元店连着分界牌？
duō guǎn shì guǐ guān mén, chūn bǎng dòng, xuǎn chǎng kāi.
多管是鬼关门，春榜动，选场开。
mò bú zhù zhe tài suì xiōng zhái, kě zěn shēng xíng yī bù zhūn tà zhe bù kuài?
莫不住着太岁凶宅，可怎生行一步衠踏着不快？
xiān zhù dìng, zěn shēng gǎi, rěn lěng dān jī shí shù zài, yòu yǒu zhè chǎng xuè guāng zhī zāi!
先注定，怎生改，忍冷担饥十数载，又有这场血光之灾！
yún wǒ nà lǐ shòu de zhè bān kǔ chǔ.
(云)我那里受的这般苦楚。
bà bà bà, shì xiǎo shēng!
罢、罢、罢，是小生！
yáng yún zuǒ yòu rén yǔ wǒ ná jiāng qù, děng wǒ shèng rén qián zòu guò, nà qí jiān míng zhèng diǎn xíng.
(杨云)左右人与我拿将去，等我圣人前奏过，那其间明正典刑。
dàn yún nán ér zěn shēng shì hǎo?
(旦云)男儿怎生是好？
zhèng mò yún dà sǎo yě, bù gàn bié rén shì, dōu shì wǒ de mìng yě.
(正末云)大嫂也，不干别人事，都是我的命也。
chàng shā wěi pì rú jiào tiān bù gài, dì bù zài, jū zài rén hǎi, wǎng le shí bù bǎo, yī bù zhē, sòng le shì jiè.
(唱)【煞尾】譬如教天不盖，地不载，居在人海，枉了食不饱，衣不遮，送了世界。
xiǎng zuó xiāo chī jiàn cái, rén yì bān hào kè dài.
想昨宵吃剑才，人一般好客待。
shā rén zéi nǐ zuò lái, huàn rén zāng wǒ zhuō huò.
杀人贼你做来，换人赃我捉获。
wǒ zé suǒ qū zhāo zhì mìng tú cái, wù de bù qū shā le mài shī de qióng xiù cái!
我则索屈招致命图财，兀的不屈杀了卖诗的穷秀才！
yáng yún shā rén zéi dōu yǒu le, xiǎo guān jiàn shèng rén zǒu yī zāo qù.
(杨云)杀人贼都有了，小官见圣人走一遭去。
lǜ zhòng yōng zhèng mò xià diàn xiǎo èr yún kǔ yě, fù néng dé le qián, yòu ná jiāng qù le.
(率众拥正末下)(店小二云)苦也，付能得了钱，又拿将去了。
sǎo sǎo, zán liǎng gè kàn tā qù lái.
嫂嫂，咱两个看他去来。
dàn yún nán ér yě, zé bèi nǐ tòng shā wǒ yě!
(旦云)男儿也，则被你痛杀我也！
tóng xià dì sì zhé jìng bàn yín jiàng shàng, yún zì jiā shì gè yín jiàng, dǎ shēng huó bié shēng qiǎo yàng.
(同下)第四折(净扮银匠上，云)自家是个银匠，打生活别生巧样。
yǒu rén sòng lái de yín, bàn tíng bǎ hóng tóng càn shàng.
有人送来的银，半停把红铜掺上。
zì jiā shì gè yín jiàng, qīng zǎo chén kāi kāi zhè pù ér, kàn yǒu shèn me rén lái?
自家是个银匠，清早晨开开这铺儿，看有甚么人来？
bāng shàng, yún zì jiā lǐ hǔ de biàn shì.
(邦上，云)自家李虎的便是。
zì cóng zuó rì tōu le shí bǎ yín shi zhù, jiāng zhuàng yuán diàn lǐ jiǔ zhǐ jīn chāi huàn le.
自从昨日偷了十把银匙箸，将状元店里九只金钗换了。
wǒ rú jīn méi pán chán shǐ yòng, wǒ qù nà yín jiàng pù lǐ dǎo huàn xiē qián pán chán.
我如今没盘缠使用，我去那银匠铺里倒换些钱盘缠。
zǎo lái dào yě.
早来到也。
wù nà yín jiàng, wǒ yǒu xiē dōng xī, dǎo huàn xiē qián shǐ.
兀那银匠，我有些东西，倒换些钱使。
yín jiàng yún shèn me dōng xī?
(银匠云)甚么东西？
jiāng lái wǒ kàn.
将来我看。
bāng qǔ jīn chāi kē, yún wù nà jiǔ zhǐ jīn chāi.
(邦取金钗科，云)兀那九只金钗。
yín jiàng yún jiāng lái fàng xià, nǐ zhuǎn yī zhuàn lái qǔ qián.
(银匠云)将来放下，你转一转来取钱。
bāng yún jiù yǔ le wǒ bà.
(邦云)就与了我罢。
yín jiàng yún chāo bù còu shǒu.
(银匠云)钞不凑手。
bāng yún yě bà, zhù yī zhù ér lái qǔ.
(邦云)也罢，住一住儿来取。
xià diàn xiǎo èr shàng, yún zì jiā diàn xiǎo èr.
(下)(店小二上，云)自家店小二。
zhè liǎng rì wú pán chán, yǒu zhào è xiù cái yǔ wǒ de nà yì zhī jīn chāi, jiāng qù yín jiàng pù lǐ, huàn xiē qián shǐ.
这两日无盘缠，有赵鹗秀才与我的那一只金钗，将去银匠铺里，换些钱使。
zuò jiàn kē yín jiàng yún gē zuò shèn me?
(做见科)(银匠云)哥做甚么？
diàn xiǎo èr yún wǒ yǒu yì zhī jīn chāi, huàn xiē qián shǐ.
(店小二云)我有一只金钗，换些钱使。
yín jiàng yún nǐ jiāng lái.
(银匠云)你将来。
diàn xiǎo èr yún wù de nǐ kàn.
(店小二云)兀的你看。
yín jiàng kàn kē, yún wǒ zhè lǐ yě yǒu jiǔ zhǐ, hé zhè yì zhī yì bān.
(银匠看科，云)我这里也有九只，和这一只一般。
diàn xiǎo èr yún zài nà li?
(店小二云)在那里？
wǒ kàn kàn.
我看看。
yín jiàng yǔ diàn xiǎo èr kàn kē, yún wù de nǐ kàn, shì yì bān me?
(银匠与店小二看科，云)兀的你看，是一般么？
diàn xiǎo èr kàn, yún shì, shì.
(店小二看，云)是，是。
zé wèi zhè jiǔ zhǐ jīn chāi, qū sòng gè rén xìng mìng lī.
则为这九只金钗，屈送个人性命哩。
nǐ nà lǐ de lái?
你那里得来？
yín jiàng yún gē, bú shì xiǎo rén de.
(银匠云)哥，不是小人的。
qià cái yí ge rén jiāng lái, yào dào qián, hái bù céng yǔ tā qián lī, tā biàn lái yě.
恰才一个人将来，要倒钱，还不曾与他钱哩，他便来也。
diàn xiǎo èr yún děng tā lái, zán liǎng gè ná nà sī, jiù zhào è xiù cái qù.
(店小二云)等他来，咱两个拿那厮，救赵鹗秀才去。
nǐ ruò bù ná, wǒ zé gào nǐ.
你若不拿，我则告你。
yín jiàng huāng kē, yún gàn wǒ shèn me shì?
(银匠慌科，云)干我甚么事？
tā biàn lái yě, zán tóng ná nà sī qù.
他便来也，咱同拿那厮去。
zhè zǎo wǎn gǎn dài lái yě, nǐ qiě duǒ zhe.
这早晚敢待来也，你且躲着。
bāng shàng, yún tǎo wǒ nà jīn chāi qián qù.
(邦上，云)讨我那金钗钱去。
wù nà yín jiàng, hái wǒ jīn chāi qián lái.
兀那银匠，还我金钗钱来。
èr rén zuò ná bāng kē, yún hǎo yě, yuán lái shì nǐ tōu le jīn chāi, kě zhe píng rén qū sǐ!
(二人做拿邦科，云)好也，原来是你偷了金钗，可着平人屈死！
dì fāng zhòng rén, ná zhù zhè sī bǎng le, qù shǒu jiù zhào è xiù cái qù!
地方众人，拿住这厮绑了，去首救赵鹗秀才去！
bāng yún shì wǒ de.
(邦云)是我的。
diàn xiǎo èr yún nǐ bù rèn, wù nà jiàn yǒu yì zhī zhèng jiàn zài zhè lǐ.
(店小二云)你不认，兀那见有一只证见在这里。
bāng yún zěn me le yě?
(邦云)怎么了也？
diàn xiǎo èr yún ná zhù le shā rén zéi yě, ǎn liǎng gè dā jiù zhào xiù cái qù!
(店小二云)拿住了杀人贼也，俺两个搭救赵秀才去！
tóng xià yáng yá nèi shàng, yún shā rén kě shù, qíng lǐ nán dāng.
(同下)(杨衙内上，云)杀人可恕，情理难当。
xiǎo guān yáng yá nèi.
小官杨衙内。
shuí xiǎng shā le wǒ jiā liù ér, tōu le yín shi zhù de, shì gè zhào è xiù cái, bèi wǒ zhuàng yuán diàn lǐ ná zhù, wèn chéng le yě.
谁想杀了我家六儿，偷了银匙箸的，是个赵鹗秀才，被我状元店里拿住，问成了也。
zāng wù dōu yǒu le, wǒ zòu zhī shèng rén, jiù zhe xiǎo guān wèi jiān zhǎn guān, jīn rì lì qǐ fǎ chǎng.
赃物都有了，我奏知圣人，就着小官为监斩官，今日立起法场。
yǔ wǒ ná chū nà sī lái!
与我拿出那厮来！
guì zi tóng zú zǐ bǎng zhèng mò shàng guì zi yún xíng dòng xiē, shí chén dào le!
(刽子同卒子绑正末上)(刽子云)行动些，时辰到了！
zhèng mò yún zhào è zhǐ rèn mìng kǔ.
(正末云)赵鹗只任命苦。
cāng tiān, wù de bù qū sǐ rén yě!
苍天，兀的不屈死人也！
chàng shuāng diào xīn shuǐ lìng bù yóu rén fēn shuō kǒu zhōng cí, jiào wǒ qū zhāo chéng shā rén gōng shì.
(唱)【双调】【新水令】不由人分说口中词，教我屈招成杀人公事。
wǒ zé jiàn chóu yún mí shì jǐng, shā qì mǎn jīng shī.
我则见愁云迷市井，杀气满京师。
hǎo jiào wǒ wú yǔ jiē zī, yī bù bù xíng lái, dào wǎng sǐ shì.
好教我无语嗟咨，一步步行来，到枉死市。
dàn huāng shàng, yún wù de bú shì wǒ nán ér?
(旦慌上，云)兀的不是我男儿？
āi yō!
哎哟！
nán ér yě!
男儿也！
guì zi yún wù nà fù rén kào hòu!
(刽子云)兀那妇人靠后！
zhèng mò yún gē ge kě lián jiàn, zhè gè shì wǒ hún jiā.
(正末云)哥哥可怜见，这个是我浑家。
guì zi yún wù nà xiù cái.
(刽子云)兀那秀才。
nǐ shì dú shū de rén, zěn shēng zuò zhè bān gòu dàng, tú cái zhì mìng yě?
你是读书的人，怎生做这般勾当，图财致命也？
zhèng mò yún gē ge, xiǎo shēng wěi shí yuān qū yě!
(正末云)哥哥，小生委实冤屈也！
guì zi yún zěn shēng yuān wǎng zhe nǐ yí gè?
(刽子云)怎生冤枉着你一个？
zhèng mò chàng zhù mǎ tīng chuāi yǔ wǒ gè tiān lái dà guān sī, tuī wèi dào zuì ruò dāng xíng fǎ mìng zi, pàn zhuó shǒu lái dà zhǎn zì, nà lǐ shì sǐ ér wú yuàn zuì míng r.
(正末唱)【驻马听】揣与我个天来大官司，推为到罪若当刑法命子，判着手来大斩字，那里是死而无怨罪名儿。
wǒ xiǎng nà cáo sī sù zhuàng shì chén shí, biàn shì nà yán wáng zhù dìng huáng hūn sǐ.
我想那曹司素状是辰时，便是那阎王注定黄昏死。
dàn zhǐ kàn de rén yún gē ge men, nǐ kào hòu, kàn tā zěn me?
(旦指看的人云)哥哥们，你靠后，看他怎么？
zhèng mò yún dà sǎo nǐ bù zhī.
(正末云)大嫂你不知。
chàng nǐ dào tā kàn de zhǔ shén yì ér, dà gǔ shì bù céng jiàn yù táng jīn mǎ sān xué shì.
(唱)你道他看的主甚意儿，大古是不曾见玉堂金马三学士。
dàn yún xiù cái, nǐ sǐ le, wǒ zěn shēng shì hǎo?
(旦云)秀才，你死了，我怎生是好？
zhèng mò yún dà sǎo, wǒ sǐ hòu, hǎo shēng kàn dāng zhè hái ér.
(正末云)大嫂，我死后，好生看当这孩儿。
chàng chén zuì dōng fēng méi zhǔ le zhè gè jiāo chī xiǎo sī, pāo shǎn xià ruǎn ruò qī ér.
(唱)【沉醉东风】没主了这个娇痴小厮，抛闪下软弱妻儿。
yǒu wǒ hòu bǎ nǐ qù dāng, méi wǒ hòu rén qīng shì.
有我后把你觑当，没我后人轻视。
shuí yǔ nǐ gàn bàn jiā sī, ái bù guò jīn dōng xià xuě shí, nín liǎng gè bù dòng sǐ, duō yīng è sǐ.
谁与你干办家私，捱不过今冬下雪时，您两个不冻死，多应饿死。
lái ér yún wǒ dǎ shèn me jǐn!
(俫儿云)我打甚么紧！
diē diē, wǒ tì nǐ sǐ bà!
爹爹，我替你死罢！
zhèng mò yún hái ér nián jì xiǎo, shuō chū zhè děng yán yǔ, jiào rén zěn bù fán nǎo!
(正末云)孩儿年纪小，说出这等言语，教人怎不烦恼！
chàng yàn ér luò zán rén jiā zǐ bù xiào shì fù bù cí, zán rén jiā ér chàn nì shì yé bú shì.
(唱)【雁儿落】咱人家子不孝是父不慈，咱人家儿忏逆是爷不是。
ér ā, wǒ zěn kěn jiào nǐ tì sǐ xiū, nìng kě yé zuò shì, yé dāng shì.
儿呵，我怎肯教你替死休，宁可爷做事，爷当事。
dàn bēi kē, yún kǔ tòng shā wǒ yě!
(旦悲科，云)苦痛杀我也！
zhèng mò chàng dé shèng lìng wǒ hǎo kě lián jiàn zhè xiǎo hái ér, qù dàn bēi kē chàng wǒ hǎo bù rěn jiàn nǚ jiāo zī.
(正末唱)【得胜令】我好可怜见这小孩儿，(觑旦悲科)(唱)我好不忍见女娇姿。
wǒ mìng jiǒng zāo xián fù, wǒ jiā pín xiǎn xiào zǐ.
我命窘遭贤妇，我家贫显孝子。
zhǔ fù nín xún sī, zāo jié shuò nián zhì, wǒ sǐ zài yīn sī, nǐ yǔ wǒ shāo xiē qián liè mò ér zhǐ.
嘱咐您寻思，遭节朔年至，我死在阴司，你与我烧些钱烈陌儿纸。
yáng yún guì zi, shí chén dào le wèi?
(杨云)刽子，时辰到了未？
guì zi yún shí chén dào le.
(刽子云)时辰到了。
kāi jiā kē guì zi zhí dāo xià shǒu kē gū bàn zhāng tiān jué shàng, yún qiě liú rén zhě!
(开枷科)(刽子执刀下手科)(孤扮张天觉上，云)且留人者！
yáng yún nǐ zuò shèn me?
(杨云)你做甚么？
zhī hòu yún zhāng dà rén xià mǎ.
(祗候云)张大人下马。
gū yún jiē le mǎ zhě.
(孤云)接了马者。
jiàn kē yáng yún xiàng gōng zuò shèn me?
(见科)(杨云)相公做甚么？
gū yún yá nèi, zhè zhào xiù cái wèi hé zuì shā huài le?
(孤云)衙内，这赵秀才为何罪杀坏了？
yáng yún wéi tā shā le wǒ jiā liù ér, tōu le wǒ shí bǎ yín shi zhù, tú cái zhì mìng.
(杨云)为他杀了我家六儿，偷了我十把银匙箸，图财致命。
wǒ zòu guò shèng rén, zhe wǒ qīn wèi jiān zhǎn guān, diǎn xíng tā lī.
我奏过圣人，着我亲为监斩官，典刑他哩。
gū yún lǎo fū zòu duì shèng rén, wèi zhào è yǒu wén cái, yòu néng jiàn yì dāng wéi.
(孤云)老夫奏对圣人，为赵鹗有文才，又能见义当为。
jiù rén jí nàn, shèng rén zhe lǎo fū yǔ tā jiā guān cì shǎng lī, jiàn liú rén zhě!
救人急难，圣人着老夫与他加官赐赏哩，见留人者！
dàn yún xiù cái sū xǐng zhě, rú jīn dà rén lái ráo le nǐ lī!
(旦云)秀才苏醒者，如今大人来饶了你哩！
zhèng mò chàng chuān bō zhào hǎo xiǎn xiē ér, xiǎn xiē ér zāo hèng sǐ, sǐ zài cēn cī, mìng ruò xuán sī.
(正末唱)【川拨棹】好险些儿，险些儿遭横死，死在参差，命若悬丝。
nǎo bèi hòu lì zhe guì zi, cháng xiū fàn chāo le jǐ shi, yǒng bié jiǔ yǐn le yī zhī.
脑背后立着刽子，长休饭抄了几匙，永别酒饮了一卮。
qī xiōng dì zì cóng sì shí zhì wǔ shí, duō bú dào bàn chuī shí.
【七兄弟】自从巳时至午时，多不到半炊时。
bù xiǎng zhè bào wǒ ēn de dà rén wéi xuān shǐ, zhuī wǒ hún de tài wèi lì zài jiē zhǐ, jiù wǒ mìng de shè shū cóng tiān zhì.
不想这报我恩的大人为宣使，追我魂的太尉立在阶址，救我命的赦书从天至。
méi huā jiǔ tā dào shì fèng zhe shèng zhǐ, wǒ mǒ lèi róu chī, yán yǔ rú sī, xiǎn duàn jǐng fēn shī.
【梅花酒】他道是奉着圣旨，我抹泪揉眵，言语如丝，险断颈分尸。
liào qīng tiān bù shòu sī, shuō bù jìn kǒu zhōng yǔ.
料青天不受私，说不尽口中语。
zuò kàn zhāo pái kē chàng qù le zhè bàn zhāng hóng, kāi kuǎn zhe wǒ xiá cī.
(做看招牌科)(唱)觑了这半张红，开款着我瑕疵。
zhēng kāi yǎn kàn wǒ shí, xiě zhe wǒ zuì míng r, yā zhe wǔ yán shī.
睁开眼看我时，写着我罪名儿，压着五言诗。
shōu jiāng nán ya, yuán lái zhè fàn yóu pái shàng jīn bǎng guà míng shí, bù xiǎng zhè zhuàng yuán diàn huò yǒu bìng lái shí.
【收江南】呀，原来这犯由牌上金榜挂名时，不想这状元店祸有并来时。
jīn rì gè kū shù shàng huā yǒu zài kāi shí, wǒ zé dào hèng sǐ, yuán lái zhè bìng lóng xū yǒu tǔ yún shí.
今日个枯树上花有再开时，我则道横死，原来这病龙须有吐云时。
gū yún jiào zhào xiù cái jìn qián lái.
(孤云)教赵秀才近前来。
wèi nǐ huái cái bào dé, wǒ zòu guò shèng rén, jīn rì jiāng nǐ jiā guān cì shǎng lī.
为你怀才抱德，我奏过圣人，今日将你加官赐赏哩。
yáng yún zhù, zhù!
(杨云)住，住！
zhè zhào xiù cái biàn yī dà rén ráo le tā xìng mìng, wǒ jiā liù ér de xìng mìng, kě zhe shuí rèn?
这赵秀才便依大人饶了他性命，我家六儿的性命，可着谁认？
gū yún tā shì gè yǒu xué de xiù cái, zěn kěn zuò zhè bān fàn fǎ wéi tiáo de shì?
(孤云)他是个有学的秀才，怎肯做这般犯法违条的事？
yáng yún dà rén, nǐ dào bú shì tā, shí bǎ yín shi zhù, zài tā huái lǐ sōu chū lái, zěn zuò de bú shì tā?
(杨云)大人，你道不是他，十把银匙箸，在他怀里搜出来，怎做的不是他？
gū yún wù nà zhào xiù cái, nǐ shì gè qióng xiù cái, wǒ jiè le nǐ èr bǎi wén qián, hái le nǐ shí zhī jīn chāi, zài nà diàn lǐ, zěn shēng de zhè shí bǎ yín shi zhù lái?
(孤云)兀那赵秀才，你是个穷秀才，我借了你二百文钱，还了你十支金钗，在那店里，怎生得这十把银匙箸来？
zhèng mò yún dà rén kě lián jiàn.
(正末云)大人可怜见。
xiǎo shēng jiā zhōng yī pín rú xǐ, dà rén yǔ le shí zhǐ jīn chāi, wǒ gěi le diàn jiā yì zhī, yú xià jiǔ zhǐ.
小生家中一贫如洗，大人与了十只金钗，我给了店家一只，余下九只。
bāo guǒ liǎo wú chù fàng, xiǎo shēng xià zài mén mù chéng dǐ xià fú mái zhe.
包裹了无处放，小生下在门木呈底下浮埋着。
wǒ tīng de yǒu rén huàn wǒ, wǒ huāng máng zǒu qǔ chū jīn chāi lái, chuāi zài huái lǐ.
我听的有人唤我，我慌忙走取出金钗来，揣在怀里。
bù xiǎng yá nèi yào kàn, qǔ chū lái bù zhī shèn me rén huàn shàng yín shi zhù.
不想衙内要看，取出来不知甚么人换上银匙箸。
dà rén kě lián jiàn, běn shì jiǔ zhǐ jīn chāi lái.
大人可怜见，本是九只金钗来。
yáng yún dà rén, rú hé zài tā gēn qián shōu zhe, bié rén zěn shēng huàn de?
(杨云)大人，如何在他跟前收着，别人怎生换的？
gū yún zhè zhuāng shì zhe lǎo fū zěn shēng duàn?
(孤云)这桩事着老夫怎生断？
diàn xiǎo èr tóng yín jiàng ná bāng shàng diàn xiǎo èr yún yuān qū yě!
(店小二同银匠拿邦上)(店小二云)冤屈也！
gū yún shèn me rén jiào yuān qū?
(孤云)甚么人叫冤屈？
zhī hòu yún shì zhè liǎng gè.
(祗候云)是这两个。
diàn xiǎo èr zuò guì kē, yún dà rén kě lián jiàn, xiǎo rén bù yuān qū, zhào xiù cái yuān qū.
(店小二做跪科，云)大人可怜见，小人不冤屈，赵秀才冤屈。
gū yún zěn shēng tā yuān qū?
(孤云)怎生他冤屈？
diàn xiǎo èr zhǐ bāng yún zhè sī zài xiǎo rén diàn lǐ, tōu huàn le jiǔ zhǐ jīn chāi, xiù cái yǔ le xiǎo rén yì zhī zuò fáng qián.
(店小二指邦云)这厮在小人店里，偷换了九只金钗，秀才与了小人一只做房钱。
xiǎo rén wú pán chán, jīn rì ná yín jiàng pù lǐ huàn qián qù, bù xiǎng zhèng zhuàng jiàn zhè sī, jiāng jiǔ zhǐ jīn chāi yě lái huàn qián, xiǎo de yīn cǐ ná zhù tā.
小人无盘缠，今日拿银匠铺里换钱去，不想正撞见这厮，将九只金钗也来换钱，小的因此拿住他。
gū yún zhè sī bú shì nà gè zài zhōu qiáo shàng chě wǒ tiào hé, piàn wǒ qián wù de nà rén?
(孤云)这厮不是那个在周桥上扯我跳河，骗我钱物的那人？
zhèng mò yún dà rén, zhèng shì zhè sī.
(正末云)大人，正是这厮。
wù nà sī, shí shuō shì nǐ lái me?
兀那厮，实说是你来么？
bāng yún bà bà bà, shì dào zhè lǐ.
(邦云)罢、罢、罢，事到这里。
dà rén, shā le liù ér yě shì wǒ, tōu le yín shi zhù yě shì wǒ, huàn le jīn chāi yě shì wǒ, zhōu qiáo shàng piàn qián yě shì wǒ.
大人，杀了六儿也是我，偷了银匙箸也是我，换了金钗也是我，周桥上骗钱也是我。
ruò bù ráo, biàn hā lá le bà!
若不饶，便哈剌了罢！
yáng yún zhī dào dōu shì zhè zéi, xiǎn qū shā le zhào xiù cái.
(杨云)知道都是这贼，险屈杀了赵秀才。
xiù cái qǐng qǐ.
秀才请起。
dāng chū zhè sī zěn shēng zài zhōu qiáo shàng xíng xiōng, jiū zhù dà rén piàn lài qián lái?
当初这厮怎生在周桥上行凶，揪住大人骗赖钱来？
nǐ kě zěn shēng jiè yǔ dà rén zhè qián lái?
你可怎生借与大人这钱来？
shì shuō yī biàn zhě zhèng mò chàng yàn ér luò zhè èr bǎi yī, shì dà rén xíng zhǎng mìng sī, yáng yún dà rén hái le nǐ shí zhǐ jīn chāi yě.
试说一遍者〉(正末唱)【雁儿落】这二百一，是大人行掌命司，(杨云)大人还了你十只金钗也。
zhèng mò chàng nà shí zhǐ chāi shì qióng xiù cái zhuī hún shǐ.
(正末唱)那十只钗是穷秀才追魂使。
yáng yún dà rén jiè le nǐ èr bǎi qián, hái le nǐ shí zhǐ jīn chāi, běn lì dōu yǒu le yě.
(杨云)大人借了你二百钱，还了你十只金钗，本利都有了也。
zhèng mò chàng nà de zǎo yǒu běn qián yǒu lì qián, yún lín le yě shuō wǒ tú cái zhì mìng, zhe wǒ fàn fǎ zāo xíng yě.
(正末唱)那得早有本钱有利钱，(云)临了也说我图财致命，着我犯法遭刑也。
chàng zhè de shì àn xuān cì míng xuān cì.
(唱)这的是暗宣赐明宣赐。
gū yún zhào xiù cái, dāng chū ruò bú shì nǐ jiè yǔ wǒ èr bǎi qián ā, xiǎn xiē ér zhè sī chě wǒ tiào zài hé lǐ.
(孤云)赵秀才，当初若不是你借与我二百钱呵，险些儿这厮扯我跳在河里。
bāng yún dà rén xiū tí zhè jiù huà.
(邦云)大人休题这旧话。
zhèng mò chàng shuǐ xiān zǐ ruò lùn zhe jiè qián mǎi mìng tiào hé shí, zuò de gè ōu zuó gōng chén hé gāi shòu sǐ.
(正末唱)【水仙子】若论着借钱买命跳河时，做的个殴捽公臣合该受死。
gū yún shì kuī nǐ.
(孤云)是亏你。
zhèng mò chàng èr bǎi qián qióng xiù cái, dào zuò páng jū shì, xiǎn è shā wǒ jiǎo tóu qī huái nèi zǐ.
(正末唱)二百钱穷秀才，倒做庞居士，险饿杀我脚头妻、怀内子。
gū yún dāng chū nǐ kǎi rán jiè yǔ wǒ, bìng wú nán sè, kě shì duō kuī le nǐ.
(孤云)当初你慨然借与我，并无难色，可是多亏了你。
zhèng mò chàng nà jiè qián shí bìng bú shì tuī cí, zé shì nèi xiē ér xíng zhǐ, dào rú jīn jiǔ ér jìng zhī, gū yún wǒ zhì jīn bù wàng yě.
(正末唱)那借钱时并不是推辞，则是那些儿行止，到如今久而敬之，(孤云)我至今不忘也。
zhèng mò chàng xiǎng zán rén shì yào qián sī.
(正末唱)想咱人事要前思。
gū yún shā rén zéi yǒu le, yī xíng rén tīng wǒ xià duàn.
(孤云)杀人贼有了，一行人听我下断。
zéi rén lǐ hǔ, jiāng píng rén tú cái zhì mìng, shì cáo zhōng míng zhèng diǎn xíng, jiāng jīn chāi hái yǔ zhào xiù cái.
贼人李虎，将平人图财致命，市曹中明正典刑，将金钗还与赵秀才。
diàn xiǎo èr jiù rén qū sǐ zhī mìng, miǎn běn hù dāng chāi.
店小二救人屈死之命，免本户当差。
zhào è nǐ tīng zhě: wèi nǐ yǒu xīng dǒu wén zhāng, kān kě yǐ shēn wàng qín táng.
赵鹗你听者：为你有星斗文章，堪可以身望琴堂。
zé wèi nǐ fú wēi jiù kùn, yù xiōng tú jiě miǎn zāi yāng.
则为你扶危救困，遇凶徒解免灾殃。
bù xiǎng nǐ zāo yuān qū tú cái zhì mìng, xiǎn xiē ér fù fā yún yáng.
不想你遭冤屈图财致命，险些儿赴发云阳。
zé wèi nǐ huái cái bào dé, xiān cì nǐ xiá pèi cháo zhāng.
则为你怀才抱德，先赐你霞帔朝章。
jiā fēng nǐ kāi fēng fǔ yǐn, sān kǒu ér xiōng biàn wéi xiáng.
加封你开封府尹，三口儿凶变为祥。
jīn rì gè fēng qī yìn zǐ, yī qí de hé jūn ēn bài xiè wú huáng.
今日个封妻荫子，一齐的荷君恩拜谢吾皇。
bàn yè dēng qián xué yè rén, jiǔ zhòng gōng lǐ shòu jūn ēn.
半夜灯前学业人，九重宫里受君恩。
shí nián huáng juǎn nán chóu zhì, èr bǎi qīng fú què lì shēn!
十年黄卷难酬志，二百青蚨却立身！
tóng xià tí mù qióng xiù shì àn sù zhuàng yuán diàn zhāng shāng yīng hóng dì kòu yù jiē zhèng míng yáng tài wèi qū kān yín shi zhù sòng shàng huáng yù duàn jīn fèng chāi
(同下)题目穷秀士暗宿状元店张商英弘地叩御阶正名杨太尉屈勘银匙箸宋上皇御断金凤钗